W jakim celu przeprowadza się badania psychologiczne kierowców?

Zawód kierowcy nie jest taki łatwy i przyjemny, jak niektórym osobom się wydaje. Drobny błąd lub chwila nieuwagi mogą doprowadzić do przykrego wypadku, który narazi lub pozbawi życia kierowcę, pasażerów lub przypadkowych przechodniów. Aby mieć pewność, że kierujący pojazdem jest sprawny pod względem psychicznym, należy zgłosić go na badania psychologiczne, które można odbyć w ośrodku medycyny pracy lub specjalnym ośrodku badań psychologicznych.

Kto powinien przystąpić do badania obowiązkowo?

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, na czym polegają i w jakim celu przeprowadza się badania psychologiczne kierowców, warto wiedzieć, kto powinien się im poddać obowiązkowo. Jest to bowiem określona grupa osób, do której należą przede wszystkim zawodowi kierowcy (co 5 lat poddają się oni badaniu – najczęściej przed kursem kwalifikacji zawodowej, czyli kursem na przewóz rzeczy czy osób) lub kierowcy posiadający kat. C, C+E, D oraz D+E, którzy wymieniają prawo jazdy. Ponadto są to kandydaci starający się o prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub o tytuł instruktora czy też egzaminatora osób w WORD, osoby ubiegające się o pozwolenie do kierowania tramwajem, a także zajmujące się kierowaniem samochodem prywatnym lub służbowym w ramach obowiązków zawodowych (np. kierowcy taksówek). Badaniu tego typu powinny poddać się także osoby kierujące pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po przekroczeniu liczby 24 punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego, a także sprawcy wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny. Ponadto są to kierowcy skierowani przez lekarza, który stwierdził w wyniku badania lekarskiego konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego oraz osoby ubiegające się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofniętego w wyniku zaistnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami.

Jakie są obszary badań psychologicznych kierowców?

Podstawowym celem przeprowadzania badań psychologicznych kierowców jest ograniczenie ryzyka wypadków w transporcie drogowym. Zadanie to jest osiągalne poprzez dopuszczenie do prowadzenia pojazdów jedynie osób, które mają określone predyspozycje. Dzięki badaniom możliwe jest odrzucenie tych, które nie spełniają minimalnych wymagań stawianych kierowcom w trzech sferach: procesach poznawczych i sprawności intelektualnej, dojrzałości społecznej oraz sprawności psychomotorycznej.

Sprawność w pierwszej sferze umożliwia właściwe spostrzeganie, prawidłową ocenę sytuacji na drodze oraz przewidywanie zdarzeń i podejmowanie odpowiednich decyzji. Dojrzałość społeczna przejawia się w odpowiedzialności za podejmowane decyzje, a dojrzałość emocjonalna wyraża się we właściwej kontroli afektywnej i panowaniem nad emocjami. Sprawność psychomotoryczna dotyczy szybkości oraz adekwatności reakcji, a także koordynacji wzrokowo-ruchowej, która jest bardzo ważna w zawodzie kierowcy – zauważa mgr Paulina Knosala ze Studia Badań Psychologicznych i Psychoterapii.