Skąd bierze się próchnica?

Próchnica to choroba zębów, która dotyka wszystkich: zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Szacuje się, że dotyczy ona aż 95% Polaków! Choć uważa się, że jej powstanie wiąże się głównie z nadmiarem jedzonych słodyczy, nie jest to jedyna przyczyna. Przyczyną próchnicy są przede wszystkim bakterie, które owszem, lubią cukier, ale nie są wyłącznym winowajcą. Próchnica towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. W naszej jamie ustnej żyje bowiem nawet 500 miliardów bakterii. Większość z nich nie jest szkodliwa i nie powoduje żadnych dolegliwości. Groźne są jedynie te, które składają się na płytkę nazębną. To one odpowiadają za demineralizację oraz uszkodzenie tkanek zęba, a tym samym za pojawienie się próchnicy.

Etapy próchnicy zębów

W naszej jamie ustnej znajduje się mnóstwo bakterii. Jednym z gatunków są bakterie Streptococcus mutans, które tworzą na powierzchni zębów płytkę nazębną. To miękki żółty nalot, który aż w 80% składa się właśnie z bakterii – mówi specjalista z gabinetu dentystycznego Proper Dent w Skawinie – Ich pożywieniem są węglowodany, głównie dwucukry oraz cukry proste. Bakterie w trakcie procesów chemicznych rozkładających cukry wytwarzają kwasy, które powodują uszkodzenie tkanek zębów. Pojawienie się kwasów wiąże się z obniżeniem pH w ustach, co z kolei doprowadza do demineralizacji szkliwa, czyli wypłukiwania jonów wapnia.

Początkowo na zębach pojawiają się białe, matowe plamki, które z czasem mogą zacząć ciemnieć. Na tym etapie leczenie nie wymaga borowania. Jeśli nie udamy się wystarczająco szybko do dentysty kwasy zniszczą szkliwo i dojdą do zębiny. W tym momencie pojawia się ubytek próchnicowy. Bakterie przemieszczają się w głąb zęba, powodując uszkodzenia kolejnych warstw tkanki zębowej. W ostateczności uszkodzenia dochodzą do miazgi, co może spowodować poważne dolegliwości, włącznie z zapaleniem tkanek. W przypadku stanu zapalnego miazgi zęba nie da się uratować – konieczne jest wykonanie leczenia kanałowego i usunięcie zaatakowanej przez bakterie miazgi.

Główne przyczyny powstawania próchnicy

Próchnica zębów wywoływana jest przez bakterie – których niestety w żaden sposób nie możemy się pozbyć z naszego organizmu. Nie do końca prawdą jest, że próchnica bierze się od nadmiaru słodyczy. Owszem, częste spożywanie węglowodanów prostych przyczynia się do powstawania kwasów wywołujących demineralizacji szkliwa, dlatego jeśli chcemy uniknąć próchnicy powinniśmy zadbać o dietę. Przede wszystkim warto wykluczyć produkty zawierające cukier: słodycze, słodzone napoje. Samo ograniczenie słodyczy może jednak nie wystarczyć. Drugą przyczyną pojawienia się próchnicy jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Konieczne jest regularne usuwanie osadu nazębnego, w którym gromadzą się bakterie. Wystarczy myć zęby przynajmniej dwa razy dziennie – a najlepiej po każdym posiłku. Konieczne jest również zastosowanie nici dentystycznej, dzięki której usuniemy osad znajdujący się w szczelinach międzyzębowych oraz płynu do płukania jamy ustnej, który zawiera substancje antybakteryjne. Z czasem jednak osady mogą stwardnieć, powodując pojawienie się kamienia nazębnego. Dlatego równie ważne są regularne przeglądy stomatologiczne i higienizacja w gabinecie stomatologicznym, dzięki której pozbędziemy się osadów i kamienia. Skaling i piaskowanie to zabiegi bezbolesne, które powinny być przeprowadzane przynajmniej raz na pół roku – a w niektórych przypadkach nawet częściej. Istnieją również czynniki genetyczne sprzyjające powstawaniu próchnicy, związane między innymi z kształtem zębów. Głębokie bruzdy na powierzchni lub wady zgryzu mogą utrudniać dotarcie do wszystkich miejsc, w celu ich dokładnego oczyszczenia. Zęby są wówczas w większym stopniu narażone na pojawienie się zmian próchnicowych. Tkanki zębowe mogą również zostać uszkodzone przez antybiotyki, które podaje się w bardzo młodym wieku, a także przez nieprawidłowe odżywanie matki w czasie ciąży.