Rak tarczycy - diagnostyka i wykrywanie

W ciągu ostatnich 20 lat wyraźnie wzrosła liczba zachorowań na nowotwory tarczycy. Wg danych Krajowego Rejestru Nowotworów każdego roku w Polsce diagnozuje się ok. 2 tys. nowych przypadków. Choć te dane wydają się niepokojące, trzeba zwrócić uwagę na bardzo dobre rokowania pacjentów onkologicznych zmagających się z rakiem tarczycy. Kluczową kwestią w leczeniu nowotworów jest wczesna diagnostyka, umożliwiająca szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii.

Na wczesnym etapie rozwoju rak tarczycy daje bardzo dobre rokowania. Szanse na całkowite wyleczenie oscylują w okolicach 90%. Wyzwaniem może być natomiast wykrycie i poprawne zdiagnozowanie nowotworu w początkowej fazie rozwoju. Wczesne objawy są bowiem niespecyficzne, często podobne do dolegliwości występujących przy innych schorzeniach tarczycy, lub nie występują wcale. Wśród objawów, które powinny wzbudzić szczególną czujność, wymienia się wyraźnie wyczuwalne guzy, powiększenie węzłów chłonnych szyi, nagłe powiększenie długoletniego wola, chrypkę, utrudnione przełykanie i duszności.

Diagnostyka raka tarczycy – badania kliniczne

Niezbędne badania, wykonywane w diagnostyce raka tarczycy i podczas przygotowania pacjenta do operacji przebiegają kilku etapowo. Najpierw lekarz przeprowadza wywiad i badanie palpacyjne w celu sprawdzenia stanu szyi, wykrycia ewentualnych zgrubień oraz oceny węzłów chłonnych. Następnie wykonywane jest USG szyi, obejmujące tarczycę i węzły chłonne. Jeśli u pacjenta wyczuwalne są guzki tarczycy lub węzłów chłonnych, bada się je za pomocą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) pod kontrolą USG. Przed rozpoczęciem leczenia operacyjnego konieczne jest także wykluczenie zaburzeń czynnościowych tarczycy – w tym celu badany jest poziom TSH. W badaniu laryngologicznym ocenia się funkcje strun głosowych. Ponadto oznacza się stężenie wapnia zjonizowanego w surowicy.

Pacjenci bardzo często obawiają się biopsji, co wynika z przekonania o bolesności tego badania. Dlatego tak ważne jest szerzenie świadomości na temat tej metody diagnostycznej – opowiada nasz rozmówca z HISTAMED DIAGNOSTYKA CONSILIO sp. z o.o. sp. komandytowa w Gliwicach. Materiał do oceny rozmazów BAC pobierany jest za pomocą igły o średnicy ok. 0,5 mm i stąd właśnie nazwa zabiegu, czyli biopsja czy punkcja cienkoigłowa. Zabieg trwa zaledwie chwilę i nie jest bolesny. Pacjent może odczuwać lekki dyskomfort związany z nakłuciem, podobnie jak w przypadku pobierania materiału do badań krwi. Wykonanie punkcji tarczycy jest tak naprawdę tylko pierwszym etapem badania. Pobrany materiał powinien jak najszybciej trafić do specjalistycznego laboratorium, gdzie wykonuje się właściwe badanie histopatologiczne. Jego wynik ma olbrzymie znaczenie diagnostyczne, ponieważ w większości przypadków pozwala na jednoznaczne rozpoznanie lub wykluczenie nowotworu złośliwego.

Badanie histopatologiczne materiału operacyjnego

Rekomendowanym sposobem leczenia pacjentów z rakiem tarczycy jest usunięcie guza pierwotnego. Jednak do podjęcia prawidłowej decyzji odnośnie zakresu leczenia chirurgicznego niezbędna jest bardzo precyzyjna diagnostyka. Zdarzają się sytuacje, w których mimo ujemnego wyniku w badaniu BAC, wciąż zachodzi uzasadnione podejrzenie nowotworu złośliwego. W takich przypadkach możliwe jest badanie śródoperacyne, niestety niejednoznaczne w różnicowaniu raka pęcherzykowego. Dla ostatecznego rozstrzygnięcia o charakterze zmian pęcherzykowych wykonuje się pooperacyjne badanie histopatologiczne na preparacie sporządzonym metodą parafinową. Ponadto zdarza się, że dla całkowitej pewności rozpoznania konieczne jest przeprowadzenie badania immunohistochemicznego, które pozwala na różnicowanie chłoniaków z nisko zróżnicowanymi rakami tarczycy.