Artykuł sponsorowany

Metody i techniki pracy z dzieckiem z autyzmem

Metody i techniki pracy z dzieckiem z autyzmem
Autyzm przejawia się trudnościami w sferze kontaktów społecznych i komunikacyjnych oraz często stereotypią. Terapia ma na celu rozwijanie umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Podstawą jest praca nad właściwymi wzorcami zachowań, które pozwalają dziecku funkcjonować w grupie rówieśniczej czy w szkole. Zapraszamy na przegląd metod i technik pracy z dzieckiem autystycznym. Dzieci ze spektrum autyzmu mają problemy z odczytywaniem emocji i intencji innych ludzi . Charakterystycznym objawem są też deficyty językowe. Objawiają się już w okresie niemowlęcym np. brakiem gaworzenia, a w następnych latach może to być: popełnianie błędów gramatycznych czy nieumiejętność podtrzymywania rozmowy. Terapia zmierza do wzmocnienia uwagi, złagodzenia zjawiska stereotypii oraz niwelowania problemów w relacjach społecznych.  Kluczową kwestią jest możliwie wczesne podjęcie terapii, aby umożliwić uczęszczanie do przedszkola, a następnie rozpoczęcie nauki w klasach 1-3 dla dzieci z autyzmem . W pierwszych latach życia układ nerwowy dziecka jest w ciągłym rozwoju, zachowuje plastyczność, którą można wykorzystać do kompensacji deficytów i korekty w zaburzonych obszarach funkcjonowania.

Podejście behawioralne i rozwojowe

W pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu można wyróżnić podejścia: behawioralne i rozwojowe. Metody terapii behawioralnej opierają się na przekonaniu, że proces edukacji przebiega w drodze naśladownictwa oraz konfrontacji z konsekwencjami własnych działań. Zachowania aprobowane spotykają się z nagrodą, a terapeuta systematycznie wzmacniania zachowania dziecka zbliżone do określonych form. Ludzie, podążając za przyjemnymi doznaniami, uczą się zachowań, które przynoszą im nagrody. Terapeuci pracujący z dziećmi autystycznymi odrzucają stosowanie kar: koncentrują się na wzmocnieniach i wyciszaniu zachowań niepożądanych (karę zastępuje brak wzmocnienia).  Metody terapii rozwojowej konstytuują się na założeniu, że proces uczenia uruchamia się w interakcji z drugim człowiekiem, a warunkiem jego zaistnienia jest motywacja do nauki. Dlatego głównymi zadaniami terapeuty i celami terapii są: doskonalenie kompetencji komunikacyjnych i umiejętności społecznych oraz opracowanie skutecznego systemu motywacyjnego.

Metody dyrektywne w terapii autyzmu

Metody dyrektywne bazują na terapii behawioralnej i przekonaniu, że można kształtować zachowanie człowieka w drodze manipulacji wzmocnieniami i brakiem wzmocnień. Jedną z głównych metod dyrektywnych jest sama terapia behawioralna. Inne popularne w Polsce formy terapii metodami dyrektywnymi to m.in.: 
  • program TEACCH – Treatment and Education of Autistic and Related Communication Handicapped Children, czyli program Terapii i Edukacji Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji zmierza do rozwijania zdolności adaptacyjnych i uzyskania maksymalnej niezależności i samodzielności dziecka,
  • metoda SSP – metoda Stymulowanych Seryjnych Powtórzeń zmierza do rozwoju aktywności ruchowej dziecka: ćwiczenia fizyczne oraz gry i zabawy sprawnościowe pobudzają pracę mózgu i poprawiają koordynację funkcji nerwowo-mięśniowych,
  • holding therapy – inaczej Metoda Wymuszonego Kontaktu koncentruje się na wytwarzaniu więzi pomiędzy dzieckiem i matką: podstawą budowania akceptowanych relacji społecznych i więzi emocjonalnych jest kontakt fizyczny – proces przebiega pod nadzorem terapeuty.

Niedyrektywne metody pracy z dzieckiem autystycznym

Metody niedyrektywne w pracy z dzieckiem autystycznym zakładają całkowitą akceptację , partnerskie i przyjacielskie relacje dziecka z terapeutą. Wybrane rodzaje terapii w tym nurcie to: 
  • metoda SI – metoda Integracji Sensorycznej (Sensory Integration) inicjuje proces organizacji bodźców płynących z ciała, zmysłów oraz z otoczenia, co ma doprowadzić do pełnej integracji doznań wzrokowych, słuchowych, dotykowych oraz wrażeń z układu proprioceptywnego (zmysł orientacji ułożenia części ciała), z receptorów smaku i węchu – poprawna integracja jest w opinii zwolenników SI warunkiem zdobywania kompetencji komunikacyjnych i społecznych oraz właściwego rozwoju emocjonalnego,
  • program Son-Rise – punktem wyjścia jest przekonanie, że dla dziecka ze spektrum autyzmu świat jest niezrozumiały – rodzic lub terapeuta stara się włączyć w zachowania dziecka i stworzyć mu poczucie akceptacji i bezpieczeństwa: podstawą terapii jest jak najdłuższe przebywanie w towarzystwie dziecka w specjalnie przystosowanym do tego celu pomieszczeniu,
  • metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne – metoda oparta na założeniu, że podstawą rozwoju osobniczego jest ruch, który kształtuje świadomość granic własnego ciała i jego potrzeb, pozwala doświadczyć przestrzeni, którą dzieli się z innymi osobami, co sprzyja nawiązywaniu pozytywnych relacji społecznych,
  • program aktywności Marianny i Christophera Knillów – ćwiczenia fizyczne przy akompaniamencie muzyki rozwijają zmysł dotyku: rytmiczna muzyka, powtarzające się czynności i stałe pory zajęć dają dziecku poczucie przewidywalności i wynikające z niego poczucie bezpieczeństwa,
  • animaloterapie i arteterapie – leczenie przez kontakt ze zwierzętami i przez działania artystyczne – poprzez malowanie i rysowanie, kontakt z muzyką czy rzeźbę.
Bardzo istotną rolę odgrywa też terapia logopedyczna , której celem jest rozwój kompetencji językowych i komunikacyjnych. Równie ważna w codziennej pracy z dzieckiem ze spektrum autyzmu jest terapia pedagogiczna , nastawiona na całościowe wsparcie rozwoju psychofizycznego.

Terapię należy dopasować do dziecka, a nie dziecko do terapii

Niezależnie od wybranej metody, najważniejsza jest systematyczność i wybór optymalnej metody terapii. Pedagog z Terapeutycznej Szkoły Podstawowej Chocimska w Warszawie podkreśla, że kluczem w pracy z dzieckiem autystycznym jest indywidualizacja: – Nie ma na całym świecie dwóch identycznych osób ze spektrum autyzmu. Każde dziecko funkcjonuje we właściwy tylko jemu, niepowtarzalny sposób. Dlatego kluczem w pracy pedagogicznej i terapeutycznej jest indywidualne podejście do każdego dziecka – otwartość na jego specyficzne potrzeby, gotowość elastycznego reagowania i udzielania wsparcia dokładnie w tym momencie, w którym jest ono potrzebne. Zasada otwartości i działania poza schematami dotyczy też wyboru formy terapii. Należy go oprzeć na rzeczowej diagnozie mocnych stron oraz tych obszarów funkcjonowania dziecka, nad którymi trzeba podjąć pracę. Kardynalnym błędem jest próba dopasowania dziecka z autyzmem do metody – zawsze należy dopasowywać metodę do indywidualnych potrzeb dziecka.
Szczegółowe omówienie wszystkich metod pracy z dzieckiem autystycznym wykracza daleko poza ramy jednego artykułu. Celem zaprezentowanego wyboru jest uzmysłowienie faktu, że istnieje bardzo szeroki wybór sprawdzonych i aprobowanych przez specjalistów form terapii. O powodzeniu wspólnej pracy decyduje doświadczenie terapeuty i umiejętność nawiązania autentycznego kontaktu z dzieckiem.

form success Dziękujemy za ocenę artykułu

form error Błąd - akcja została wstrzymana

Dodaj komentarz

form success Dziękujemy za dodanie komentarza

Po weryfikacji, wpis pojawi się w serwisie.

form error Błąd - akcja została wstrzymana

pozostała liczba znaków: 1000

Komentarze użytkowników

Artykuł Cię zaciekawił? Dowiedziałeś się czegoś więcej? Koniecznie zostaw komentarz! Skomentuj jako pierwszy i podziel się swoimi wrażeniami. Napisz, jak oceniasz nasz artykuł i zostaw opinię. Weź udział w dyskusji. Masz wątpliwości i chcesz dowiedzieć więcej na temat poruszanego zagadnienia? Daj znać, o czym jeszcze chciałbyś przeczytać. Dziękujemy za Twój wkład w budowę bazy komentarzy. Zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi artykułami i komentarzami innych użytkowników.

Dodaj komentarz jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Dbamy o Twoją prywatność

W naszym serwisie używamy plików cookies (tzw. ciasteczek), które zapisują się w przeglądarce internetowej Twojego urządzenia.

Dzięki nim zapewniamy prawidłowe działanie strony internetowej, a także możemy lepiej dostosować ją do preferencji użytkowników. Pliki cookies umożliwiają nam analizę zachowania użytkowników na stronie, a także pozwalają na odpowiednie dopasowanie treści reklamowych, również przy współpracy z wybranymi partnerami. Możesz zarządzać plikami cookies, przechodząc do Ustawień. Informujemy, że zgodę można wycofać w dowolnym momencie. Więcej informacji znajdziesz w naszej Polityce Cookies.

Zaawansowane ustawienia cookies

Techniczne i funkcjonalne pliki cookie umożliwiają prawidłowe działanie naszej strony internetowej. Wykorzystujemy je w celu zapewnienia bezpieczeństwa i odpowiedniego wyświetlania strony. Dzięki nim możemy ulepszyć usługi oferowane za jej pośrednictwem, na przykład dostosowując je do wyborów użytkownika. Pliki z tej kategorii umożliwiają także rozpoznanie preferencji użytkownika po powrocie na naszą stronę.

Analityczne pliki cookie zbierają informacje na temat liczby wizyt użytkowników i ich aktywności na naszej stronie internetowej. Dzięki nim możemy mierzyć i poprawiać wydajność naszej strony. Pozwalają nam zobaczyć, w jaki sposób odwiedzający poruszają się po niej i jakimi informacjami są zainteresowani. Dzięki temu możemy lepiej dopasować stronę internetową do potrzeb użytkowników oraz rozwijać naszą ofertę. Wszystkie dane są zbierane i agregowane anonimowo.

Marketingowe pliki cookie są wykorzystywane do dostarczania reklam dopasowanych do preferencji użytkownika. Mogą być ustawiane przez nas lub naszych partnerów reklamowych za pośrednictwem naszej strony. Umożliwiają rozpoznanie zainteresowań użytkownika oraz wyświetlanie odpowiednich reklam zarówno na naszej stronie, jak i na innych stronach internetowych i platformach społecznościowych. Pliki z tej kategorii pozwalają także na mierzenie skuteczności kampanii marketingowych.