Kiedy niemowlak potrzebuje rehabilitacji?

Rozwój dziecka już od chwili poczęcia jest uwarunkowany przez naturę. Dlatego młode mamy nie muszą nabywać wiedzy o tym, jak warunkować poszczególne etapy podnoszenia główki, raczkowania, czworakowania, siadania czy wreszcie – chodzenia. Niestety natura czasami zawodzi, a w efekcie rozwój ruchowy malucha jest zaburzony. Ratunkiem jest rehabilitacja niemowlęcia.

Rehabilitacja – jak należy ją rozumieć?

Rehabilitacja większości osób kojarzy się z przywracaniem sprawności fizycznej utraconej lub ograniczonej w wyniku urazów, operacji, ciężkich wypadków czy starzenia się. W takim ujęciu proces ten nie obejmuje niemowląt, które kilka tygodni czy miesięcy wcześniej przyszły na świat. Nie jest to jednak pełne rozumienie tego pojęcia. Definicja światowej organizacji zdrowia WHO mówi, że rehabilitacja o kompleksowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym. W tym kontekście oznacza ona zajmowanie się wszystkimi osobami z niepełnosprawnością i działanie w kierunku usunięcia jej przyczyn i skutków.

Dlaczego niemowlęta wymagają rehabilitacji?

Osoba niepełnosprawna to taka, która nie może w pełni wykorzystywać swoich możliwości fizycznych i ma ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu. W przypadku niemowląt problemem może być niewłaściwe wykształcenie niektórych stref układu ruchu, co wynika np. z ciąży mnogiej. Tłok w brzuchu mamy stawia spore ograniczenia w rozwoju niektórych funkcji. Rehabilitacja niemowląt pozwala przywrócić pełną sprawność. Jednym z powodów, dla których dziecko cierpi na wady postawy, jest też niewłaściwe (choć nieświadome) zachowanie rodziców. Dążąc np. do przyspieszenia rozwoju ruchowego, zbyt szybko pionizują oni dziecko, sadzając je w otoczeniu poduszek. Zakłócanie naturalnego rytmu prowadzi do braku zainteresowania niemowlęcia pośrednimi etapami rozwoju. Przecież skoro już siedzi, to nie musi trenować raczkowania czy samodzielnego podnoszenia się. Pominięcie niektórych faz prowadzi do niepełnego ukształtowania wybranych grup mięśni czy ścięgien. Ponadto, zbyt wcześnie posadzone dziecko nie jest jeszcze fizycznie przygotowane do utrzymania tej pozycji. W efekcie mogą pojawić się dysfunkcyjne napięcie mięśniowe i opóźnienie nauki chodzenia.

Na czym polega rehabilitacja niemowląt?

Rehabilitacją niemowląt z wadami rozwojowymi lub niedorozwojem niektórych partii układu ruchowego zajmują się specjaliści z Centrum Rozwoju Diagnozy i Terapii „Meritum”. Przy przywracaniu sprawności maluchom stosuje się dwie metody fizjoterapeutyczne. Są to:

• metoda Bobath, która polega na wykonywaniu przez terapeutę ruchów częściami ciała malucha i w efekcie pobudzaniu oraz wspomaganiu ciała,

• metoda Vojty, która polega na kontrolowanym ucisku określonych partii ciała dziecka i jednoczesnym wymuszaniu ich ruchu.

Pierwsza z metod jest stosowana od 80 lat u niemowląt i wcześniaków z zaburzeniami ortopedycznymi, genetycznymi i neurologicznymi oraz u maluchów z opóźnieniem rozwojowym. Druga jest niewiele młodsza i opiera się na schematach ruchu wynikających z połączenia ucisku określonej strefy ciała oraz reakcji ruchowej na ten ucisk innej, konkretnej strefy. Stosowana także w rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym, po wielu latach nadal jest uważana za jedną z najefektywniejszych metod rehabilitacji niemowląt.