Jak wygląda zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego?

Endoprotezoplatyka stawu biodrowego jest nierzadko jedyną możliwością pozbycia się chronicznego bólu. W trakcie zabiegu zniszczony zwyrodnieniem lub uszkodzony staw biodrowy zastępuje się protezą. Jak każda ingerencja chirurgiczna zabieg wiąże się z ryzykiem i możliwością powikłań. Jednak w znacznym stopniu poprawia jakość życia eliminując dolegliwości bólowe. Jak wygląda zabieg oraz okres rekonwalescencji po wszczepieniu endoprotezy biodra?

Istnieje kilka wskazań do operacji endoprotezoplastyki. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia stawu biodrowego jest choroba zwyrodnieniowa, związana najczęściej z wiekiem. Staw biodrowy może również zostać nieodwracalnie uszkodzony przez chorobę reumatyczną, w trakcie której długotrwały stan zapalny prowadzi do zmian w mazi stawowej. Endoproteza wstawiana jest również w przypadku złamań, zwłaszcza u osób starszych. Konieczność wstawienia endoprotezy może wiązać się również z wadami wrodzonymi, na przykład dysplazją stawu biodrowego. Endoprotezoplastyka przez niektórych lekarzy uznawana jest za jedno z większych osiągnięć medycyny. Dla pacjentów może być szansą na powrót do normalnej sprawności ruchowej.

Wskazania przedoperacyjne

Duże znaczenie dla powodzenia zabiegu ma zaangażowanie pacjenta. Zaleca się, aby jeszcze przez zabiegiem wprowadzić ćwiczenia usprawniające. Mogą pomóc jedynie w minimalnym stopniu w zakresie zlikwidowania dolegliwości bólowych. Mają jednak duży wpływ na okres rekonwalescencji – dzięki wzmocnieniu organizmu pacjent szybciej dojdzie do zdrowia oraz łatwiej będzie mu wykonywać zalecenia fizjoterapeuty.

Na tydzień przed zabiegiem konieczne jest odstawienie leków przeciwzapalnych rozrzedzających krew. W zależności od wskazań lekarza konieczne może być przedstawienie poprzednich wyników badań, a także wykonanie nowych. Niektóre schorzenia współistniejące mogą być przeciwwskazaniem do wykonania endoprotezoplastyki. Każdorazowo decyzję o kwalifikacji do zabiegu podejmuje lekarz chirurgii urazowo-ortopedycznej.

Przebieg operacji wszczepienia protezy biodra

Zabieg wszczepienia endoprotezy odbywa się zazwyczaj w znieczuleniu zewnątrzoponowym. W zależności od stopnia uszkodzenia biodra wykonuje się endoprotezoplastykę całkowitą lub częściową – mówi specjalista z gabinetu urazowo-ortopedycznego w Olkuszu Jacek Osuch – W przypadku całkowitej wymiany stawu biodrowego zabieg obejmuje zarówno panewkę jak i kość udową pacjenta. Lekarz usuwa szyjkę i głowę kości udowej oraz panewkę stawu biodrowego, a następnie zastępuje je stawem sztucznym. Trzpień endoprotezy umieszcza się w jamie szpikowej kości udowej. Przy zabiegu częściowym usunięta i wymieniona zostaje jedynie główka kości udowej. Możliwe jest również wykonanie zabiegu oszczędzającego, w trakcie którego wymieniana jest tylko panewka, a na głowę kości udowej nakładana jest osłona. Może się jednak okazać, że stan zdrowia pacjenta pogorszy się na tyle, iż będzie konieczna wymiana całego stawu biodrowego w późniejszym czasie.

W zależności od wieku pacjenta oraz stanu jego kości stosuje się dwie metody mocowania nowego sztucznego stawu. Endoprotezę cementową mocuje się do kości za pomocą specjalnego cementu. W przypadku protez bezcemenetowych następuje samoistne zrośnięcie się protezy z kością pacjenta – jest to możliwe dzięki pokryciu protezy specjalnym materiałem. Niektóre choroby, między innymi osteoporoza, wykluczają z możliwości zastosowania protezy bezcementowej.

Przebieg rekonwalescencji po zabiegu

Hospitalizacja trwa zazwyczaj do dwóch tygodni. Niezwykle istotne jest, aby po zabiegu jak najszybciej rozpocząć rehabilitację. Na początku będą to wyłącznie ćwiczenia izometryczne, polegające na spinaniu i rozluźnianiu mięśni. Mają jednak niebagatelne znaczenie – dzięki temu możliwe jest uniknięcie pojawienia się groźnych dla życia zakrzepów. Aby tego uniknąć podaje się również leki przeciwzakrzepowe, które przyjmuje się nawet do 6 tygodni po zabiegu.

Rehabilitacja ma na celu nie tylko profilaktykę przeciwzakrzepową, ale również jak najszybszą pionizację pacjenta. Po około tygodniu pacjent powinien wstać, bez nadmiernego obciążania operowanego stawu. Ćwiczenia są ważnym etapem powrotu do pełnej sprawności i powinny być kontynuowane do około 6 tygodni po wszczepieniu endoprotezy. Bardzo często fizjoterapię łączy się z zabiegami fizykoterapii. Dzięki temu możliwe jest nie tylko uzyskanie pełnego zakresu ruchu, ale również zapobieganie dolegliwościom bólowym.

Odpowiednio dobrana fizjoterapia pozwoli również zapobiec ewentualnym powikłaniom pooperacyjnym. Co prawda jest to zabieg na ogół bezpieczny, jednak jak każda interwencja chirurgiczna może wiązać się z wystąpieniem powikłań. Ryzyko zwichnięcia nowego stawu jest niewielkie i dotyczy kilku procent przypadków, jednak w pewnym zakresie konieczne może być zrezygnowanie z aktywności nadmiernie obciążających nowy staw.