Czy skłonność do uzależnień ma podłoże genetyczne?

Jednym z niewątpliwych wyzwań życia codziennego jest walka z różnorodnymi uzależnieniami. Szybkie tempo życia i ilość czynników stresogennych, które działają na społeczeństwo, sprawiają, że ludzie popadają nie tylko w nałóg alkoholowy, ale także uzależniają się od hazardu, Internetu czy telefonu. Należy przyjrzeć się, co wpływa na powstawanie uzależnień, zwracając uwagę na najlepiej dotychczas zbadane uzależnienie alkoholowe.

Jakie zagrożenia powoduje skłonność do uzależnień?

Uzależnienie najłatwiej można określić jako nabyty przymus wykonywania jakiejś czynności (psychologiczne) lub zażywania substancji (fizjologiczne), w której trakcie pobudzane są ośrodki w mózgu odpowiedzialne za nagradzanie. Wpływ nałogów widoczny jest w kosztach, jakie ponosi nie tylko społeczeństwo, ale także ekonomia. Uzależnienia, szczególnie te od substancji psychoaktywnych, mogą prowadzić do wzrostu przestępczości, zmniejszenia produktywności oraz przedwczesnego zgonu. Współczesna nauka kładzie nacisk na poszukiwanie czynników warunkujących utrwalanie się nałogów. Wykazuje się, że aż 40-50% skłonności do uzależnień pochodzi z genów, a resztę stanowi wpływ środowiskowy. Niezależnie od przyczyn, które stanowią fundament uzależnienia, zauważywszy problem, należy jak najwcześniej udać się po pomoc specjalistyczną, gdyż nieleczony nałóg powoduje utratę kontroli nad własnym życiem. Profesjonalną terapię uzależnień można uzyskać na przykład w Poradni Leczenia Uzależnień ANA w Krakowie.

Jak geny wpływają na uzależnianie się?

Podejmując problematykę wpływu genów na podatność na uzależnienia, należy zwrócić szczególną uwagę na uzależnienie od alkoholu, ze względu na powszechność zjawiska i wielość dokonanych obserwacji. W trakcie badań nad synami alkoholików ujawniono ich większą niż u rówieśników nadpobudliwość oraz zaburzenia koncentracji, a także trudności w nauce, których źródłem może być genetycznie zaburzone funkcjonowanie centralnego układu nerwowego. Badania rodzin, bliźniąt, a także adopcyjne wykazują, że stopień dziedziczenia uzależnienia od alkoholu mieści się w przedziale od 50 do 60%. Stwarza to naprawdę wysokie niebezpieczeństwo przeniesienia nałogu na biologiczne dziecko. W badaniach wykazano, że jednym z ważniejszych genów, które mogą być odpowiedzialne za skłonność do uzależnień, może być gen COMT odpowiadający za utrzymanie poprawnych poziomów neuroprzekaźników – dopaminy, adrenaliny i noradrenaliny. Osoby obciążone mutacją wymienionego genu gorzej znoszą ekspozycję na stres w dzieciństwie, co może doprowadzić do uciekania w nałogi już przed 15. rokiem życia. Sięganie po uzależniający czynnik traktowane jest jak lek na stres, poprzez uwalnianie dużej ilości dopaminy.