Czy każda anomalia pracy serca jest niebezpieczna dla zdrowia?

Niezdrowy tryb życia, czyli stres, nieprawidłowa dieta, brak ruchu, niewystarczająca ilość snu, ciągły pośpiech czy używki – to w dużej mierze przyczyny dolegliwości kardiologicznych. Ponieważ schorzenia układu sercowo-naczyniowego niosą za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, nie należy lekceważyć żadnych objawów. Kim jest kardiolog i kiedy powinniśmy się do niego udać? Jakie badania wykonuje oraz jakie są najczęstsze choroby kardiologiczne?

Czym jest kardiologia?

Kardiologia to dziedzina medycyny obejmująca wady i choroby serca oraz układu krążenia, zarówno wrodzone, jak i nabyte. Ponieważ schorzenia układu sercowo-naczyniowego należą do najczęstszych przyczyn zgonów oraz główną przyczyną przedwczesnej śmierci w krajach rozwiniętych, kardiologia jest jedną z kluczowych dziedzin. Kardiolog jest specjalistą zajmującym się badaniem, diagnozowaniem oraz leczeniem dolegliwości sercowo-naczyniowych oraz wspiera pacjentów podczas leczenia i rehabilitacji, monitorując ich przebieg. Bardzo ważnym zadaniem kardiologa jest również profilaktyka, dzięki której możliwe jest zahamowanie rozwoju choroby bądź ochrona przed zachorowaniem. Ponieważ kardiologia jest bardzo rozwiniętą dziedziną, wyszczególniono kilka podspecjalizacji:

• kardiologia nieinwazyjna – obejmuje diagnostykę i leczenie chorób serca i układu krążenia, które nie wymagają ingerencji w ciało pacjenta,
• kardiologia inwazyjna – inaczej interwencyjna – obejmuje diagnostykę i leczenia chorób układu sercowo-naczyniowego przy pomocy cewnika naczyniowego,
• kardiochirurgia – dział specjalizujący się w operacyjnym leczeniu chorób serca, w tym m.in. wszczepianiem bypass-ów, wymianą rozruszników i zastawek czy przeszczepami serca,
• hipertensjologia – wąska specjalizacja obejmująca diagnozowanie oraz leczenie nadciśnienia tętniczego,
• kardiologia dziecięca – diagnozowanie oraz leczenie chorób kardiologicznych u dzieci.

Jakie metody diagnostyczne stosują kardiolodzy?

Rodzaj i zakres badań każdorazowo ustalany jest przez kardiologa po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem. Aby potwierdzić bądź wykluczyć ewentualną diagnozę, która wynika z informacji zebranych podczas wywiadu lekarskiego, lekarz zleca wykonanie badań kardiologicznych. Do najczęściej wykonywanych badań należą:

• elektrokardiografia – EKG – zapis elektrycznej aktywności serca. Lekarz umieszcza na klatce piersiowej pacjenta elektrody, dzięki którym może ocenić częstotliwość i rytm pracy serca, ocenić wielkość jego komór bądź rozpoznać uszkodzenia mięśnia sercowego,
• badanie wysiłkowe EKG – próba wysiłkowa, polegająca na monitorowaniu pracy serca podczas wysiłku fizycznego. Pozwala zdiagnozować zmiany w układzie sercowo-naczyniowym zachodzące w warunkach zwiększonego zapotrzebowania na tlen,
• EKG metodą Holtera – badanie holterowskie – całodobowe monitorowanie pracy serca wykonywane przy pomocy elektrod oraz niewielkiego aparatu przytwierdzonego do talii pacjenta, pozwalające wychwycić istotne zmiany w rytmie serca zachodzące w ciągu doby,
• echokardiografia – echo serca – obrazowe badanie przeprowadzane przy pomocy fal ultradźwiękowych. Pozwala na ocenę budowy serca i dużych naczyń krwionośnych bez konieczności ingerencji w struktury ciała pacjenta,
• RTG klatki piersiowej – prześwietlenie okolic serca – pozwala ocenić ewentualne zaistniałe zmiany w obrębie klatki piersiowej.

Do rzadziej wykonywanych badań kardiologicznych, które wykonuje się w celu postawienia ostatecznej diagnozy, lekarz może zlecić jeszcze badania takie jak koronarografia, mapowanie serca, radioizotopowe badanie SPECT, rezonans magnetyczny czy scyntygrafia serca.

Kiedy należy udać się do kardiologa?

Jak informuje specjalista z gabinetu kardiologicznego lek. Barbara Rogacka w Szczecinie:

Objawy schorzeń układu sercowo-naczyniowego mają zróżnicowany charakter. Mogą wystąpić gwałtownie bądź narastać niezauważalnie przez lata. Do niepokojących objawów należą nieuzasadnione duszności, których pacjent nie kojarzy z wysiłkiem, narastające zmęczenie, omdlenia czy zawroty głowy, będące konsekwencją dostarczania przez serce niewystarczającej ilości tlenu do mózgu.

Objawem chorób kardiologicznych mogą być również obrzęki nóg bądź zasinienia w obrębie warg i paznokci. Oczywistym sygnałem są kołatania serca, czyli przyspieszone bicie serca, nieprawidłowy rytm bądź niebezpieczne skurcze. Jednym z najczęstszych powodów, dla których udajemy się do specjalisty, jest ból bądź ucisk w obrębie klatki piersiowej, co w przypadku narastania bólu bezpośrednio po wysiłku jest szczególnie niebezpiecznym objawem. Kolejnym symptomem jest łatwe męczenie się, które może wynikać zarówno z niezdrowego trybu życia, jak i nieprawidłowości w pracy serca. Objawem, który powinien skierować nasze kroki do kardiologa, jest także uporczywy ból głowy, zwłaszcza w okolicy potylicy, który oznaczać może nadciśnienie tętnicze. Równie niebezpieczne są objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego, które pojawiają się po przebytej chorobie zapalnej. Należy pamiętać, że kardiologa powinno się odwiedzać regularnie i badać się profilaktycznie, zwłaszcza po ukończeniu 40. roku życia.

Jakie są najczęściej diagnozowane choroby kardiologiczne?

Najczęściej diagnozowaną i leczoną chorobą kardiologiczną jest choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca. Towarzyszy jej rozpierający, gniotący ból w klatce piersiowej, spowodowany niedotlenieniem mięśnia sercowego. Przeważnie choroba ta wiąże się z miażdżycą, która spowodowana jest zwężonym światłem naczyń wieńcowych i utrudnionym przepływem krwi. Skutkiem nieleczonej bądź źle leczonej choroby wieńcowej jest zawał mięśnia sercowego, objawiający się nagłym i znacznym ograniczeniem przepływu krwi przez tętnice wieńcowe. Równie często diagnozowanym schorzeniem kardiologicznym jest nadciśnienie tętnicze, które objawia się ciśnieniem tętniczym krwi przekraczającym normę. Coraz częściej spotykanym i szczególnie niebezpiecznym schorzeniem jest zapalenie mięśnia sercowego, czyli stan zapalny w obrębie mięśnia sercowego prowadzący do jego niewydolności, rozwijający się w organizmie po niedoleczonej grypie. Do powszechnych schorzeń należą także zaburzenia rytmu serca, czyli arytmia, objawiające się zbyt wolnym biciem serca (bradykardią), zbyt szybkim biciem serca (tachykardią) bądź migotaniem przedsionkiem i komór. Ponadto kardiolog często zajmuje się wadami serca, nabytymi bądź wrodzonymi, które może korygować.