Transport zmarłych w świetle prawa

Krajowym transportem zmarłych często zajmuje się wybrana przez rodzinę zmarłego firma pogrzebowa. Sytuacja zmienia się, gdy w grę wchodzi transport ciała z zagranicy. Międzynarodowy transport zwłok to zadanie trudne, które pociąga za sobą wiele formalności urzędowych. Przy transporcie zwłok z zagranicy konieczna jest znajomość nie tylko przepisów polskich, ale także przepisów kraju, z którego zwłoki są ściągane, czy przez który są transportowane.

Transport zmarłych a prawne aspekty

Prawne aspekty transportu zmarłych z zagranicy określa zarówno prawo polskie, jak i regulacje prawa międzynarodowego. Jest to m.in. Konwencja Wiedeńska, Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie przewozu lotniczego materiałów wymagających szczególnego traktowania. Kwestie międzynarodowego transportu zwłok reguluje także Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby.

Przy międzynarodowym transporcie zwłok trzeba wziąć pod uwagę nie tylko przepisy prawne obowiązujące w Polsce, ale także przepisy obowiązujące w państwie, z którego zwłoki będą zabrane oraz państw, przez które będzie odbywał się transport. Pamiętajmy, że każde państwo ma w tym zakresie własne regulacje. Wymagane dokumenty potrzebne do transportu zwłok to oświadczenie o braku choroby zakaźnej, upoważnienie do przewozu oraz do międzynarodowego transportu zwłok, a także wniosek o wydanie zezwolenia na sprowadzenie zwłok z zagranicy.

Jak wygląda procedura sprowadzenia ciała z zagranicy?

W przypadku zgonu obywatela polskiego za granicą konsul powiadamia jego najbliższą rodzinę w kraju za pośrednictwem Urzędu Wojewódzkiego. Sprowadzenie ciała do Polski lub prochów osoby zmarłej, a także koszty przygotowania odpowiedniej dokumentacji leżą najczęściej w gestii osoby podejmującej decyzję o sprowadzeniu zwłok, np. kogoś z rodziny. Koszt transportu zwłok zależy od sposobu transportu oraz kraju, jednak najczęściej jest to kwota od 6 tysięcy do nawet 60 tysięcy złotych. O przewóz zwłok może wnioskować rodzina zmarłego lub upoważniona przez nią firma pogrzebowa.

Aby rozpocząć całą procedurę sprowadzenia zwłok, należy na wstępie otrzymać zaświadczenie polskiego konsula, które stwierdza, że zwłoki lub szczątki zmarłego mogą być sprowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – dodaje specjalista z Zakładu Pogrzebowego Anubis we Wrocławiu, który świadczy usługi z zakresu krajowego przewozu zwłok oraz posiada doświadczenie w organizowaniu transportu zmarłych z zagranicy, w tym m.in. z Anglii, Niemiec, Hiszpanii czy Ukrainy.

W urzędzie konsularnym należy przedłożyć akt zgonu, zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że zgon nie nastąpił z powodu choroby zakaźnej oraz pozwolenie na sprowadzenie zwłok i pochowanie w Polsce – uzyskuje się je od starosty lub prezydenta miasta. W sprawach wydawania pozwoleń i zaświadczeń należy zwracać się do właściwego inspektoratu sanitarnego. W transporcie, zarówno krajowym, jak i zagranicznym pojazd przewożący zwłoki powinien być trwale oznakowany, w sposób wskazujący na jego przeznaczenie i zabezpieczony przed przesuwaniem się trumny. Kabina kierowcy powinna być odizolowana, a podłoga dobrze, aby była wykonana z materiałów odpornych na środki dezynfekujące. Pamiętajmy, że w przypadku odmowy przewozu zwłok do kraju lub niezainteresowania tematem ze strony rodziny, pochówek następuje w miejscu zgonu. Szczątki wówczas najczęściej trafiają do mogiły zbiorowej.