Tarcica z drewna – zastosowanie i rodzaje.

Tarcica to podstawowy produkt pracy każdego tartaku.  Innymi słowy to po prostu deski, czyli kłoda drewna przecięta na pilarce, na fragmenty o standaryzowanych parametrach.  Może być wykonywana z każdego gatunku drewna.  Mówimy, więc o tarcicach iglastych lub liściastych.  Te z kolei dzielić się będą w zależności od regionu pochodzenia materiału.  Stosowana jest w budownictwie, stolarstwie i szkutnictwie.

Suche fakty

Produkowana jest w sześciu podstawowych grubościach: 19,22,25,32,28, 50 milimetrów. Ta o grubości 19-25 milimetrów wykorzystywana jest do budowy dachów, szalunków, opakowań i palet. Z kolei tarcica o grubości 32-50 milimetrów stosowana jest do budowy tarasów, rusztowań roboczych, pomostów i innych zbliżonych konstrukcji. Najbardziej podstawowe rozróżnienie tarcicy zależne jest od sposobu jej przepuszczenia przez maszynę w tartaku.  W związku z tym wyróżniamy: tarcicę obrzynaną i nieobrzynaną. Deski obrzynane – Mają płaskie wszystkie krawędzie ( górne, dolne i boczne). Deski nieobrzynane – Mają płaskie krawędzie dolne i górne, boczne natomiast zaokrąglone. W Polsce stosowane są podziały wyrobów tartacznych w zależności od grubości elementu oraz od średnicy przekroju poprzecznego.

Podział w zależności od grubości

• Deski - Jako deski klasyfikowane są elementy o grubości od 19 do 45 milimetrów i szerokości od 17 do 250 milimetrów.
• Bale - To elementy, których grubość mieści się w przedziale pomiędzy 50 a 100 milimetrów, natomiast ich szerokość w granicach od 100 do 250 milimetrów.

Podział w zależności od średnicy przekroju poprzecznego

• Listwy - Czyli elementy, o przekroju poprzecznym wynoszącym od 12/24 do 29/70 milimetrów.
• Łaty – To znaczy elementy, których przekrój poprzeczny wynosi od 38/63 do 75/140 milimetrów.
• Krawędziaki – Są to elementy, o przekroju od 100/100 do 175/175 milimetrów.
• Belki, – Czyli elementy, o przekroju poprzecznym od 200/200 do 275/275 milimetrów.

Przygotowanie

Rozróżniamy tarcicę stolarską i tarcicę budowlaną.  Jak w każdej dziedzinie związanej z technologią drewna, tak i tu, jakość produktu uwarunkowana jest między innymi sposobami suszenia i przechowywania. W zależności od tego, czy deski zostały poddane procesowi suszenia, doprowadzającemu deski do stopnia wilgotności pomiędzy 8 a 12% rozróżniamy: tarcicę suchą lub mokrą. Produkty tartaczne suszy się na dwa sposoby:

• W suszarkach konwekcyjnych, czyli tak zwanych cyklicznych, które z kolei dzielimy na komorowe i kondensacyjne.
• W suszarkach tunelowych, to jest suszarkach ciągłego działania.

Nad procesem suszenia czuwał niegdyś pracownik zwany suszarnikiem.  Obecnie w większości tartaków wykorzystuje się suszarki programowane komputerowo.  Wszystko to po to, by drewno wysychało równomiernie, co zapobiega jego późniejszemu pękaniu i odkształcaniu się (paczeniu).

Normy

Normy wymiarowe obowiązujące w Polsce, oznaczane symbolami PN i kontrolowane przez Polski Komitet Normalizacyjny dotyczą tarcicy obrzynanej z gatunków iglastych i podawane są w milimetrach. Normy wymiarowe dotyczące gatunków liściastych są zbliżone.  Natomiast elementy niestandardowe nie podlegają odgórnej normalizacji i ich parametry są ustalane indywidualnie. – Informuje technolog drewna ze szczecińskiego przedsiębiorstwa drzewnego SławLand.

Norma: PN-EN 844-3: 2002 – stosowana jest do drewna okrągłego i tarcicy.  Natomiast norma: PN – 75/D 96000 – stosowana jest do tarcicy iglastej ogólnego przeznaczenia. Tarcica o najwyższych parametrach jakościowych stosowana jest na przykład w stolarstwie do wyrobu okien i drzwi.  Drewno pośledniejszej, jakości może być wykorzystywane chociażby w przemyśle papierniczym.

Zastosowanie

Tarcicę otrzymać można w zasadzie z każdego gatunku drewna.  Nie wykorzystuje sie jednak tych gatunków, które, jak chociażby drewno topoli, są kruche i podatne na działania pasożytów.  Wybierane jest raczej drewno, którego parametry pozwalają, na otrzymanie desek dających szeroki zakres zastosowania, nawet w bardzo wymagających warunkach. Także walory estetyczne mają tu spore znaczenie.  Wyjątkowa barwa czy rysunek słojów, są prócz dużej twardości, walorami większości gatunków drewna egzotycznego.  Niektóre jego rodzaje używane są do wyrobu desek o wyjątkowej odporności na wilgoć i stosowane na przykład w szkutnictwie. Najszersze zastosowanie znajduje jednak tarcica z drewna europejskiego.  Szeroko wykorzystywana jest w budownictwie i stolarstwie ze względu na dobre parametry i niższą, niż w przypadku gatunków egzotycznych cenę. Do produkcji drewna konstrukcyjnego litego, nadaje się dobrej, jakości tarcica sosnowa.  Natomiast dobra jakościowo tarcica świerkowa, używana jest do produkcji konstrukcyjnego drewna klejonego.