Rodzaje olejów roślinnych

Oleje to produkty niezbędne w każdej kuchni. Powszechnie używamy ich do smażenia oraz pieczenia, niektóre z nich spożywamy również na zimno jako dodatek do dań, takich jak sałatki. Oleje różnią się między sobą nie tylko tym, z jakiej rośliny są pozyskiwane, ale również metodami ich produkcji. Czynniki te mają bardzo istotne znaczenie dla ich właściwości zdrowotnych i smakowych, zastosowania, czasu przydatności do spożycia.

Z czego produkuje się olej?

Oleje można wytwarzać z różnych gatunków roślin. W Polsce największą popularnością cieszą się produkty otrzymywane ze słonecznika oraz rzepaku, jednak na półkach sklepowych znajdziemy również oleje tłoczone z pestek dyni lub winogron, z oliwek, lnu, soi, sezamu, ryżu, konopi i wielu innych roślin. Każdy z nich naturalnie charakteryzuje się odmiennymi właściwościami smakowymi oraz zdrowotnymi i znajduje nieco odmienne zastosowanie w kuchni. Wszystkie jednak tłoczone są z nasion lub owoców roślinnych, czyli części zawierających najwięcej substancji odżywczych.

Olej rzepakowy

Charakteryzuje się bardzo wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, korzystniej wpływających na pracę układu krwionośnego i serca oraz obniżających zawartość „złego” cholesterolu. Dlatego uważany jest za jeden z najzdrowszych olejów na świecie, co przy stosunkowo niskiej cenie czyni go obowiązkowym składnikiem w każdej kuchni. Co ważne olej rzepakowy może być stosowany zarówno na zimno, np. do surówek, jak i do smażenia.

Olej słonecznikowy

Uważany jest za olej uniwersalny, dlatego zwykle używa się go do smażenia. Jest to jednak błąd, bowiem w wysokiej temperaturze zawarte w nim substancje odżywcze ulegają rozpadowi. Jakie to substancje? Między innymi nienasycone kwasy tłuszczowe oraz bardzo cenna witamina E. Spożywanie oleju słonecznikowe – w umiarkowanych ilościach pozwala zwalczać skutki miażdżycy i obniżyć poziom cholesterolu.

Producentem wysokiej jakości olejów słonecznikowych i rzepakowych jest firma Erjox.

Tłoczenie oleju

Olej pozyskiwany jest w procesie tłoczenia, które może odbywać się na różne sposoby. Najwyższej jakości produkty uzyskuje się z pierwszego tłoczenia na zimno – odbywa się ono w specjalnych prasach, w których temperatura tłoczenia nie przekracza 50 stopni C. Dzięki temu olej nie jest pozbawiany cennych substancji odżywczych. Niestety, metoda ta nie jest zbyt wydajna, dlatego też w większości przypadków stosuje się tłoczenie na ciepło, które co prawda pozwala obniżyć koszt uzyskania oleju i jego finalną cenę, jednak jednocześnie obniża jego jakość.

Rafinacja oleju

Celem rafinacji jest oczyszczenie oleju z niepotrzebnych składników, poprawa jego klarowności oraz wydłużenie przydatności do spożycia. Zwolennicy naturalnych, mętnych olejów bardzo często podkreślają że w procesie rafinacji olej traci swoje cenne wartości odżywcze oraz smak i zapach. Pierwszy argument nie jest do końca zgodny z prawdą, gdyż prawidłowo przeprowadzona rafinacja pozwala usunąć z oleju wiele szkodliwych związków i pierwiastków, m.in. metale. W kwestii drugiego argumentu warto kierować się własnym gustem. Oleje rafinowane mają słabszy smak, ale przez to nie wpływają – również negatywnie – na smak przygotowywanych na nich potraw.