Regulacje prawne dotyczące ekshumacji zwłok

Podjęcie decyzji o ekshumacji zwłok w celu przeniesieniu grobu bliskiej osoby na inne miejsce, nigdy nie jest łatwe. Rodziny najczęściej decydują się na taki krok, kiedy odległe miejsce zamieszkania uniemożliwia im opiekę nad nagrobkiem. Jednak przed dokonaniem ekshumacji konieczne jest dokonanie wielu formalności. Jak wygląda przygotowanie do przeniesienia grobu w świetle prawa?

Aby móc przenieść pochowane zwłoki lub szczątki na inne miejsce spoczynku, niezbędne jest między innymi uzyskanie odpowiedniej zgody Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego – wyjaśnia nasz rozmówca z zakładu pogrzebowego Figiel „HELFA”.

Konieczne jest także uzyskanie zgód obu cmentarzy (aktualnego i docelowego miejsca pochówku) oraz przestrzeganie właściwych terminów.

Akty prawne regulujące kwestie ekshumacji

Sposób dokonywania ekshumacji w Polsce reguluje Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Równolegle obowiązują postanowienia zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi, zmienionym ostatnio 23 marca 2011 roku.

Co wynika z przepisów prawnych dotyczących ekshumacji?

Zgodnie z art. 10 wspomnianej wyżej ustawy, każdy zmarły musi mieć miejsce pochówku. Oznacza to, że zezwolenie na ekshumację można uzyskać, będąc w posiadaniu dokumentu, poświadczającego zapewnienie nowego miejsca pochówku dla osoby zmarłej. Do podjęcia decyzji o ekshumacji i przeniesieniu grobu uprawnieni są wyłącznie przedstawiciele rodziny, w tym: małżonek, krewni zstępni i wstępni, krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa oraz powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia. Rozporządzenie Ministra Zdrowia określa natomiast możliwe terminy dokonania ekshumacji. Przeniesienie zwłok lub szczątków na inne miejsce pochówku jest dozwolone wyłącznie w okresie zimowym, między 16 października i 15 kwietnia. Dodatkowo zaleca się, by ekshumacji dokonywano we wczesnych godzinach rannych. Przeniesienie zwłok lub szczątków jest możliwe również w innych terminach, ale wyłącznie pod warunkiem uzyskania zgody Państwowej Inspekcji Sanitarnej i zachowania szczególnych środków ostrożności.

Ekshumacja w praktyce

Interpretacja wszystkich regulacji prawnych odnośnie ekshumacji zwłok pozwala sporządzić ogólny plan postępowania w przypadku planowanego przeniesienia grobu. Po pierwsze, musimy mieć pewność, że stopień pokrewieństwa ze zmarłym uprawnia nas do wszczęcia procedury. Następnie należy uzyskać zgodę na przeniesienie zwłok od zarządcy cmentarza, na którym zmarły spoczywa się obecnie. Kolejnym krokiem jest uzyskanie zgody na przyjęcie zwłok od zarządcy cmentarza, na którym chcemy umieścić nowy grób. W tym momencie należy też uiścić opłatę za miejsce na docelowym cmentarzu. Będąc w posiadaniu zgód z obu cmentarzy, trzeba udać się po zaświadczenie do zakładu pogrzebowego, który ma uprawnienia do dokonywania ekshumacji. Dopiero z takim kompletem dokumentów można składać wniosek o wydanie zgody na ekshumację do Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego, który wydaje decyzję w ciągu 1 miesiąca.