Na czym polegają badania nieniszczące?

Szeroko pojęty przemysł jest dziedziną gospodarki, w której bez wątpienia, wytrzymałość stanowi kluczową cechę. Spowodowane jest to niczym innym, jak tylko niezmiernie intensywną eksploatacją konstrukcji, maszyn i wszelkiego rodzaju narzędzi używanych do produkcji. Dlatego też, by zyskać pewność, że każde z urządzeń i innych narażonych na obciążenia elementów, spełnia określone normy bezpieczeństwa, stale przeprowadza się specjalistyczne testy. Jedną z powszechnie stosowanych metod, są charakteryzujące się wysoką precyzją, badania nieniszczące.

Stale i szczegółowo kontrolując wszystkie etapy procesu wytwórczego, zapewniamy sobie spokój, gdyż w ten sposób zapobiegamy mniej i bardziej groźnym w skutkach wypadkom. Opisywane w niniejszym tekście badania nieniszczące, krócej zwane NDT (co w języku angielskim odpowiada wyrażeniu Non-Destructive Testing), to nieinwazyjny typ diagnostyki, który służąc do wykrywania nieciągłości materiałowych, pozostawia badaną próbkę w stanie zupełnie nienaruszonym. Do owych niepożądanych właściwości tworzyw zaliczamy miedzy innymi: porowatość, rozwarstwienie, pękniecie, czy nieszczelność.

Zaawansowana technicznie aparatura

Żadną niespodzianką nie będzie informacja, że dokładna analiza, wymaga mocno zaawansowanej aparatury. A jej typ – jak również specyfikacja – zależeć będzie od rodzaju wykonywanego pomiaru. Za każdym razem pamiętajmy, iż tylko wykwalifikowani pracownicy, rzetelnych i doświadczonych firm, powinni podejmować decyzję o możliwej do zastosowania technice.

To powiedziawszy, możemy śmiało przejść do właściwiej części artykułu. Jakie zatem wyróżniamy typy badań NDT? Przed nami krótki przewodnik.

Badania ultradźwiękowe (UT)

To niezwykle rozpowszechnione w przemyśle badania, bazują na falach pochodzących z defektoskopu ultradźwiękowego, które wprowadzone do danej konstrukcji, odbijają się od napotykanych powierzchni, pozwalając uzyskać informacje o stanie całej objętości analizowanego materiału. Wykorzystywane zarówno podczas tworzenia, jak i eksploatacji, służą do diagnozowania odlewów, odkuwek, spoin i różnego rodzaju złączy spawanych. Ultradźwięki okazują się przydatne podczas pracy z metalami (oraz stopami), ceramiką, szkłem, betonem i tworzywami sztucznymi.

Badania magnetyczno-proszkowe (MT)

Polegając między innymi na magnesowaniu – stałym, przemiennym lub impulsowym polem – sprawdzają się podczas oględzin wyrobów ferromagnetycznych (na przykład kobaltu i niklu). Uchodzą za wyjątkową skuteczną i wydajną, a przy tym prostą formę badania nieniszczącego, wykrywającą chociażby pęcherze, pustki, czy też wtrącenia niemetaliczne.

Badania penetracyjne (PT)

Jak w tym przypadku przebiega proces diagnozy? Określona ciecz, będąca penetrantem barwnym bądź fluorescencyjnym, uprzednio nałożona na oczyszczoną powierzchnię, wnika do nieciągłości materiałowych, wykrywając wszelkie niezgodności, w tym nieszczelność takich części, jak rury i zbiorniki. Badanie penetracyjne, słynące ze swej sięgającej ułamków milimetra dokładności, z powodzeniem można wykorzystywać także do tworzyw niemetalicznych.

Badania wizualne (VT)

Rozwiązanie to zazwyczaj poprzedza wspominane wyżej techniki, dlatego też jest czymś na wzór badania wstępnego.

Jak mówi ekspert ze śląskiej firmy STUDE:

Służąc, ogólnie rzecz biorąc, do wizualnego wykrycia niezgodności wymiarów i kształtów, badanie VT bazuje na prostych narzędziach, takich jak lupa czy latarka, ale też tych nieco bardziej wyszukanych, do którym wypada zaliczyć endoskop, spoinomierz oraz szczelinomierz. Za pomocą tak nieskomplikowanej, jak może się wydawać, obserwacji, jesteśmy w stanie stwierdzić choćby powstałe wcześniej ubytki korozyjne, pory i pęknięcia. W tym przypadku, co oczywiste, każdy z występujących na rynku materiałów nada się do przeprowadzenia tego testu.

Znaczenie badań NDT

Opisywane tutaj badania nieniszczące – jeśli tylko przeprowadzane z odpowiednią częstotliwością – będąc przydatnym źródłem wiedzy, znacznie przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa panującego w zakładzie pracy. Zdający sobie z tego sprawę przedsiębiorca, trzymając rękę na pulsie i nie bagatelizując zagrożenia, obecnego wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ciężkim sprzętem, dodatkowo zwiększa wydajność swojego biznesu, tym samym odnosząc mierzalne korzyści finansowe. W końcu, wykryta odpowiednio wcześnie awaria, pozwoli na czas podjąć właściwe decyzje, oszczędzające długotrwałych przestojów.