Kto może reprezentować oskarżonego przed sądem w sprawie karnej?

Sprawy karne mają na celu ustalenie sprawcy czynu zabronionego – przestępstwa lub wykroczenia – i wydanie sprawiedliwego wyroku. Oskarżonym nazywa się osobę, przeciwko której wniesione zostało oskarżenie do sądu lub co do której prokurator złożył wniosek o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy. W tym artykule wyjaśniamy, kto może ją reprezentować przed sądem.

Kim jest przedstawiciel ustawowy? 

Zacznijmy od przedstawiciela ustawowego. To osoba, która może reprezentować przed sądem oskarżonego, gdy ten ostatni jest nieletni lub ubezwłasnowolniony. Przedstawicielem ustawowym jest jedno z rodziców lub opiekun prawny bądź też osoba, pod której pieczą znajduje się oskarżony. Przedstawiciel może dokonywać czynności prawnych w imieniu oskarżonego, a także ustanowić obrońcę.

Obrońca – kto może nim zostać i jak go ustanowić? 

W postępowaniu karnym oskarżony ma prawo do obrony – profesjonalną pomocą w tym zakresie służą adwokaci, a od niedawna również radcy prawni, którzy zgodnie z obecnymi przepisami mogą pełnić rolę obrońców. Po udzieleniu pełnomocnictwa oferują oni swoim klientom reprezentację przed sądem. Obrońca działa w najlepszym interesie oskarżonego, starając się o uzyskanie wyroku uniewinniającego lub jak najniższy wymiar kary. Dobry adwokat jest tutaj na wagę złota – od jego umiejętności, doświadczenia i zaangażowania zależą przecież w dużej mierze losy oskarżonego. Ustanowienie obrońcy wymaga formy pisemnej. Warto wiedzieć, że w sytuacji, gdy oskarżony znajduje się w areszcie, upoważnienie do jego obrony może zawrzeć z adwokatem inna osoba, na przykład żona, mąż, rodzice lub znajomi.

Czy oskarżony musi zatrudnić adwokata? 

W zależności od okoliczności posiadanie obrońcy jest dobrowolne lub obowiązkowe. Zgodnie z kodeksem prawa karnego obrona obligatoryjna dotyczy m.in. osób nieletnich, głuchych, niemych bądź niewidomych oraz chorych psychicznie, a także oskarżonych o popełnienie zbrodni. W innych sprawach oskarżony nie musi, choć oczywiście ma prawo korzystać z pomocy obrońcy, decydując się na zatrudnienie adwokata. Takie usługi oferuje np. Kancelaria Adwokacka Dominika Baranowskiego w Zielonej Górze.

Kiedy przysługuje obrońca z urzędu? 

Obrońca z urzędu przysługuje w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy występują przesłanki do obrony obligatoryjnej, a oskarżony nie ma obrońcy z wyboru. Po drugie, gdy oskarżony udowodni, że nie ma środków finansowych na zatrudnienie adwokata lub radcy prawnego. Wówczas sąd – po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku – wyznacza dla niego obrońcę z urzędu.