Konserwacja zabytków - co się na nią składa?

Konserwacja zabytków to proces, który umożliwia nie tylko konserwację leciwych budynków, ich wnętrz, elewacji, a także elementów takich jak rzeźby, pomniki itp., ale także rekonstrukcję, renowację, adaptację oraz rewitalizację. Na czym konkretnie polegają tego typu czynności? Dodatkowo, dowiedz się, czym są prace konserwatorskie według ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Konserwacja zabytków a ustawa  

Zgodnie z ustawą, za zabytek uznawane są wszystkie nieruchomości, które stanowią świadectwo działalności człowieka minionej epoki. Ze względu na wartość historyczną, artystyczną lub naukową, należy podjąć działania, które umożliwią jego zachowanie. Dlatego też prace konserwatorskie to wszystkie te działania, które mają na celu zabezpieczenie i utrwalenie zabytku. Dzięki temu wysiłki konserwatorów hamują procesy destrukcyjne, a także mają na celu ich skrupulatne dokumentowanie. Ponadto, warto podkreślić, że do przeprowadzenia prac konserwatorskich, koniecznym jest uzyskanie przez właściciela zabytku pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Jak przebiega konserwacja zabytków?

Konserwacja zabytków to zespół prac umożliwiających jak najdłuższe utrzymanie budynku, rzeźby, pomnika bądź innego zabytku w nienaruszonym, oryginalnym stanie. Aby tego typu prace techniczne przebiegły pomyślnie i w terminie, na początku przeprowadzana jest inwentaryzacja zabytku, która ma na celu określenie konkretnych działań, metod, potrzebnego do ich wykonania czasu, narzędzi itp. Dzięki temu, ma się pewność, że konserwacja zabytku będzie skuteczna – utrwali oryginalne elementy, a także zabezpieczy je przed destrukcją.

Gdy np. prace konserwatorskie mają dotyczyć zabytkowego budynku, to po inwentaryzacji i analizie stanu obecnego, najczęściej usuwa się warstwy tynku, a następnie naprawia uszkodzone mury. Na koniec wymienia się okna i drzwi, a także ew. dodatkowe elementy – podkreśla specjalista z firmy Arkam z Krakowa.

Wśród etapów konserwacji wyróżnia się także procesy takie jak rekonstrukcja i restauracja, czyli działania umożliwiające usunięcie niektórych, mniej wartościowych elementów. Zalicza się do nich np. wszystkie te elementy, które dodano później, we wcześniejszych procesach konserwacji zabytków. Istotne są także działania takie jak: adaptacja (dopasowanie obecnego wyglądu do tego z czasów, z jakich pochodzi zabytek), rewitalizacja (ożywienie i przywrócenie dawnych funkcji), odbudowa oraz rewaloryzacja (przywrócenie wartości użytkowej zabytków).