Jakiej opieki wymaga dziecko z autyzmem?

Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju, wymagające specjalnego wspomagania i podjęcia terapii. Podstawą prawidłowej opieki nad dzieckiem z autyzmem jest wiedza na temat tej przypadłości. Zrozumienie zachowań i potrzeb dzieci z zaburzeniem pozwala na stworzenie warunków sprzyjających optymalnemu rozwojowi. W artykule wyjaśniamy, o czym należy pamiętać, aby jak najlepiej zaopiekować się dzieckiem autystycznym. 

Czym jest autyzm?

Autyzm to rodzaj zaburzenia neurologicznego o podłożu genetycznym, związanego z wycofaniem i unikaniem kontaktu ze światem zewnętrznym. Dotychczas nie zidentyfikowano do końca przyczyny tej przypadłości, chociaż wiadomo, że istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko autyzmu. Początkowe objawy pojawiają się we wczesnym dzieciństwie i utrzymują się do końca życia człowieka. Cechami charakterystycznymi tego typu zaburzenia są m.in.:

• brak reakcji na polecenia,
• brak gaworzenia w wieku niemowlęcym,
• unikanie kontaktu wzrokowego,
• często powtarzane zwroty,
• brak reakcji na imię,
• trudności w relacjach z rówieśnikami. 

Zazwyczaj objawy autyzmu pojawiają się przed 3. rokiem życia, niekiedy jednak zdarza się, że rozwój dziecka przebiega początkowo prawidłowo, a specyficzne zachowania ujawniają się w kolejnym latach niespodziewanie. 

Potrzeby dziecka z autyzmem 

Dzieci autystyczne mają ogromne potrzeby bezpieczeństwa i akceptacji, ale nie potrafią tego zakomunikować opiekunom i osobom z najbliższego otoczenia. Im wcześniejsza diagnoza, tym większe są szanse na wypracowanie umiejętności ułatwiających codzienne funkcjonowanie.

Jak tłumaczy specjalista z integracyjnego punktu przedszkolnego “Tajemniczy Ogród”: Opieka nad dzieckiem z autyzmem wymaga współpracy wielu osób, oprócz rodziców konieczna jest pomoc ze strony nauczycieli zwykłych i wspomagających, psychologów, logopedów, pedagogów specjalnych oraz lekarzy. Optymalny rozwój ruchowy i intelektualny umożliwia wdrożenie indywidualnego planu edukacyjno-terapeutycznego oraz kontrolowanie postępów w terapii.

Bardzo ważne jest, aby dziecko z autyzmem uczestniczyło w zajęciach, takich jak np.: 

• terapia integracji sensorycznej,
• zajęcia z oligofrenopedagogiem,
• terapia logopedyczna, 
• trening umiejętności społecznych. 

Najmłodsze dzieci zaleca się skierować do żłobka integracyjnego, a następnie do przedszkola integracyjnego lub specjalnego. 

Zabawy dla dzieci z autyzmem 

Organizowanie zabaw dla dziecka autystycznego jest zupełnie inne niż w przypadku dzieci bez zaburzeń. Dzieci z autyzmem nie potrafią przyłączyć się do zabawy z rówieśnikami, gdyż mają trudności z naśladowaniem innych, rozumieniem ich emocji oraz z myśleniem abstrakcyjnym. Nauka nowych czynności czy zmiana reguł gry często też wywołuje u nich niepokój, a nawet lęk. Powtarzalność czynności i pozwolenie dziecku na “zamknięcie się” w swoim świecie na dłuższą metę nie prowadzi jednak do postępów w terapii. Z tego względu nauczenie malucha odpowiednich form kontaktu i zachowań poprzez zabawę powinno odbywać się stopniowo, w atmosferze bezpieczeństwa i całkowitej akceptacji. Do gier, które stymulują rozwój i są szczególnie lubiane przez dzieci z takim zaburzeniem zalicza się tzw. jeżyka, czyli tor przeszkód oraz obcowanie z materiałami o różnej fakturze – np. woda czy piasek.