Historia kruszyw hutniczych

Kruszywo to materiał sypki stosowany głównie do produkcji zapraw budowlanych, betonów, jak i do budowy dróg i autostrad. Kruszywo hutnicze jest lżejsze od naturalnego oraz cieszy się bardzo dobrymi właściwościami izolacyjnymi. Odznacza się dużą odpornością na zmiany temperatury oraz ogień, stąd znajduje szerokie zastosowanie w produkcji różnorodnych materiałów. Podpowiadamy, jak użycie kruszyw hutniczych rozwijało się w Polsce.

Historia produkcji kruszyw hutniczych

W Polsce pod koniec XVII wieku to właśnie głównie na terenach Górnego Śląska powstawały zakłady i hałdy odpadów hutniczych. Z niektórych z nich czerpie się nawet aż do dzisiaj.

Produkcja kruszyw z żużli hutniczych nabrała bardzo dużego tempa dopiero w połowie lat 90. Wtedy to powstało kilka dużych zakładów hutniczych, wykorzystujących najczęściej żużle z istniejących już hałd znajdujących się wokół zamykanych w tamtych latach hut, np. huta Bobrek, z której zasobów do dziś możemy korzystać – zauważa nasz rozmówca reprezentujący firmę Ekoprod, która jest jednym z największych producentów kruszyw sztucznych w Polsce.

W tym właśnie okresie bazowano szczególnie na żużlach starych hałd - ponad 80 procent, a tylko w niespełna 20 procentach na żużlach z bieżącej produkcji. Rekordowa wielkość produkcji kruszyw hutniczych wykazana została przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) – i tak, w 2007 roku wyniosła ona około 7,1 mln t, natomiast rzeczywista mogła przekroczyć 10 mln t/r.

Na początku XXI wieku kruszywa hutnicze stały się istotną oraz konkurencyjną alternatywą dla kruszyw naturalnych w wielu zastosowaniach, głównie w regionie śląsko-krakowskim, gdzie mieści się większość hut żelaza - również tych historycznych. Udział kruszyw hutniczych w regionalnym rynku kruszyw mógł przekraczać czasami nawet 50%.

Jak obecnie powstaje kruszywo hutnicze i gdzie znajduje zastosowanie?

Kruszywo hutnicze powstaje w procesie otrzymywania surówki z rudy żelaza, topnika oraz koksu (proces wielkopiecowy). Wykorzystywany do tego celu piec posiada charakterystyczny kształt, a jego wysokość wynosi 30 metrów, natomiast szerokość 8 metrów. Przy jego podstawie znajduje się zawór służący do odprowadzenia surówki oraz drugi odpowiadający za odprowadzanie ciekłego żużlu. Powstaje on dzięki temu, że w rudzie oprócz czystego żelaza, znajdują się także inne pierwiastki i związki mineralne, które tworzą wydzielającą się w trakcie spalania skałę płonną. Jej wydzielanie ułatwia topnik, który następnie się z nią łączy. W trakcie tego całego procesu tworzy się żużel, który schłodzony przyjmuje postać chropowatej skały. To właśnie po jej skruszeniu otrzymuje się kruszywo hutnicze, wykorzystywane w drogownictwie oraz budownictwie.

Dużą jego zaletą są właściwości, które porównywalne są do kruszyw naturalnych. Mowa tutaj o wytrzymałości, wszelkich wymaganiach jakościowych i ekologicznych. Co więcej, kruszywo hutnicze jest tańsze i nie zanieczyszcza gleby oraz wód gruntowych, co również ma duży wypływ na jego popularność. Jego zastosowanie przyczynia się w dużej mierze do zwiększenia rentowności inwestycji drogowych oraz chroni złoża surowców naturalnych przed dużą eksploatacją. Prowadzi również do likwidacji istniejących składowisk odpadów hutniczych.