Czy pracownik ochrony może korzystać z broni palnej?

O tym, kto jest uprawniony do używania bądź wykorzystywania broni palnej, decyduje ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Zawarte w niej przepisy jasno nam mówią o tym, kto, kiedy i w jakich sytuacjach może użyć bądź wykorzystać broń palną. Wśród wymienionych na jej kartach osób widnieją między innymi pracownicy ochrony. Co to oznacza w praktyce?

Użycie i wykorzystanie broni palnej

Powyższa ustawa rozróżnia użycie i wykorzystanie broni palnej. Jako jej użycie traktuje oddanie strzału w kierunku osoby, a przez wykorzystanie rozumie oddanie strzału w kierunku zwierzęcia, przedmiotu lub w innym kierunku niestwarzającym zagrożenia dla osoby. W obu przypadkach mamy do czynienia z zastosowaniem amunicji penetracyjnej.

Uprawnione do używania lub wykorzystywania broni palnej są zaś osoby, które posiadają wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia fizycznego i pozytywnie zdały egzamin, przeprowadzany przez Policję z zakresu znajomości ustawy o broni i amunicji, przepisów kodeksu karnego, dotyczących działania w obronie koniecznej i w stanie wyższej konieczności oraz znajomości budowy i zasad bezpiecznego posługiwania się bronią – wyjaśnia nasz rozmówca z Agencji Ochrony Hevelius w Gdańsku.

A jak uzyskać wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej?

Aby uzyskać uprawnienia kwalifikowanego pracownika ochrony, należy spełnić szereg warunków, określonych w ustawach o ochronie osób i mienia oraz o broni i amunicji. Na liście mogą znaleźć się tylko te osoby, które ukończyły co najmniej gimnazjum, osiągnęły wiek 21 lat i posiadają obywatelstwo polskie lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej czy Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Ponadto muszą one wykazywać pełną zdolność do czynności prawnych i brak prawomocnych wyroków lub aktualnie toczących się przeciwko nim postępowań za przestępstwa umyślne. Wśród wymogów znajdują się również nienaganna opinia wydana przez właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pracownika ochrony komendanta Policji albo przez organ odpowiedniego szczebla i kompetencji państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Kandydat na kwalifikowanego pracownika ochrony powinien także posiadać zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań, stwierdzoną orzeczeniami lekarskim i psychologicznym. Wreszcie powinien mieć przygotowanie teoretyczne i praktyczne w zakresie wyszkolenia strzeleckiego, samoobrony, technik interwencyjnych oraz wykazywać się znajomością przepisów prawa związanych z wykonywaniem ochrony osób i mienia.

Kiedy pracownik ochrony fizycznej może użyć broni palnej?

Prawo zezwala na zastosowanie broni palnej w sytuacjach, w których wykorzystanie innych środków przymusu bezpośredniego jest niewystarczające albo niemożliwe. Jednym słowem jej użycie należy traktować jako środek ostateczny, a decydujący się na ten krok pracownik ochrony zobowiązany jest działać tak, aby wyrządzić możliwie najmniejszą szkodę.

W praktyce oznacza to, że jeśli wprowadzenie środków przymusu bezpośredniego takich jak między innymi siła fizyczna w postaci technik obrony, ataku i obezwładnienia oraz narzędzi w rodzaju kajdanek, pałki służbowej typu tonfa czy gazu nie przynosi oczekiwanych skutków bądź nie jest możliwe do przeprowadzenia, wówczas uzasadnione jest użycie broni palnej.

Do sytuacji, w których można użyć broni palnej, zaliczamy przede wszystkim konieczność odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony bądź innej osoby albo konieczność podjęcia działania, którego celem jest zatrzymanie czynności zmierzających bezpośrednio do takiego zamachu. To samo tyczy się konieczności odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ważne obiekty, urządzenia, obszary lub mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności pracownika ochrony bądź innej osoby albo – jak wyżej – konieczności przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu.

Jak wygląda procedura?

Przed użyciem broni palnej uprawniony do tego pracownik ochrony musi dokonać identyfikacji swojej formacji okrzykiem „Ochrona!”, a następnie – jak mówi ustawa – wezwać osobę do zachowania zgodnego z prawem, w szczególności zaś do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego przedmiotu, zagrażającego życiu, zdrowiu lub wolności pracownika ochrony bądź innej osoby, zaniechania ucieczki i odstąpienia od użycia przemocy. Kiedy i takie działanie jest bezskuteczne, musi uprzedzić o jej użyciu okrzykiem: „Stój, bo strzelam!”. A jeżeli i to wezwanie nie przynosi rezultatu, wówczas oddaje strzał ostrzegawczy w bezpiecznym kierunku.

Pracownik ochrony może odstąpić od wyżej opisanej procedury, a w tym i oddania strzału ostrzegawczego, w sytuacji, w której jej przeprowadzenie zagrażałoby życiu lub zdrowiu jego bądź innej osoby. Z tych samych powodów może on odstąpić od udzielenia pierwszej pomocy, jeśli w wyniku użycia lub wykorzystania broni palnej doszło do zranienia osoby, lub wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia jej życia albo zdrowia.

W takim przypadku podobnie jak w sytuacji, w której osoba sprzeciwia się udzieleniu jej pomocy, pracownik ochrony zobowiązany jest wezwać kwalifikowaną pierwszą pomoc lub odpowiednie służby medyczne. Każdy przypadek użycia lub wykorzystania broni palnej zaś musi być przez niego zgłoszony do przełożonego oraz właściwej ze względu na lokalizację jednostkę organizacyjną Policji.