W jakich warunkach można utracić status podatnika VAT i jak go odzyskać? 

Obowiązujące obecnie przepisy podatkowe (weszły w życie 1 stycznia 2017 r.) dają urzędowi skarbowemu duże możliwości w kwestii usuwania przedsiębiorstw z rejestru czynnych podatników VAT. Nie nakładają też obowiązku informowania podmiotu o wykreśleniu z ewidencji – można to sprawdzić samodzielnie korzystając z wykazu zamieszczonego na stronie podatki.gov.pl. Piszemy o tym, w jakich okolicznościach można utracić status podatnika VAT i jak go odzyskać.  

Sprawa jest oczywista, ale – jak przypomina przedstawiciel biura rachunkowego Partner Gospodarczy z Poznania – status podatnika VAT daje wiele atutów biznesowych: – Przede wszystkim chodzi o możliwość pomniejszenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Ponadto bycie VAT-owcem daje lepszą pozycję w kontaktach biznesowych: wiele firm preferuje współpracę z partnerami, które wystawiają faktury VAT. 

Kiedy zachodzi ryzyko wykreślenia z rejestru podatników VAT? 

Najbardziej oczywistym powodem wykreślenia z listy podatników VAT jest to, że podatnik nie istnieje. Inne powody to: brak możliwości skontaktowania się z podatnikiem lub jego pełnomocnikiem, fałszywe dane w zgłoszeniu do rejestru, niestawianie się podatnika (lub jego pełnomocnika) na wezwania urzędu skarbowego lub organów kontroli skarbowej. Kolejny powód to podejrzenie, że podatnik może prowadzić działania mające związek z wyłudzeniami skarbowymi. Wykreślenie może też nastąpić w wyniku wydania sądowego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. 

Na część opisanych wyżej powodów wykreślenia z rejestru VAT, podatnik może nie mieć wpływu. Jednak nie brakuje też okoliczności, w których przyczyna leży całkowicie po stronie podatnika:   

• brak deklaracji VAT (PK V7M i JPK V7K) za 3 kolejne miesiące lub za jeden kwartał (zależnie od tego, czy podatnik rozlicza się w okresach miesięcznych czy kwartalnych) – jeżeli podatnik zareaguje na wezwanie naczelnika urzędu skarbowego i dowiedzie, że prowadzi opodatkowaną działalność, a następnie złoży brakujące deklaracje (skoryguje plik JPK), uniknie wykreślenia z rejestru, 
• zerowe deklaracje przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kwartały (brak sprzedaży i zakupów) – jeżeli podatnik udowodni, że jest to wynik prowadzenia działalności sezonowej, nie zostanie wykreślony z rejestru, 
• zawieszenie działalności na 6 kolejnych miesięcy, 
• wystawianie faktur na czynności niedokonane,
• podejrzenie nierzetelnego rozliczania podatków. 

Podobne zasady obowiązują w przypadku podatnik VAT UE. Warto pamiętać, że utrata statusu podatnika VAT UE następuje automatycznie na skutek utraty statusu podatnika VAT.  

Jakie są konsekwencje usunięcia z rejestru podatników VAT? 

Najpoważniejsze konsekwencje rodzi wystawianie faktur. Jeżeli posiadamy faktury wystawione przez podmiot wykreślony z rejestru podatników VAT, nie będziemy mogli dokonać odliczenia. Możemy też ściągnąć na siebie podejrzenie o udział w przestępstwie podatkowym. Konsekwencje finansowe i prawne mogą być bardzo poważne. 

Jeżeli do wykreślenia z rejestru podatników VAT doszło w wyniku zaniedbań czy nieznajomości przepisów, to sygnał, że warto zastanowić się nad przeprowadzeniem audytu rachunkowego i skorzystaniem z niezależnego doradztwa księgowego. 

Jak odzyskać status podatnika VAT?  

Jeżeli wykreślenie z listy podatników VAT nie było wynikiem decyzji sądu o zakazie prowadzenia działalności lub nie skończyło się postawieniem w stan oskarżenia, przedsiębiorstwo może ubiegać się o przywrócenie do rejestru. W tym celu należy złożyć wniosek o przywrócenie do rejestru VAT. Wniosek musi trafić do urzędu skarbowego nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru. Konieczne jest też dostarczenie, nie później niż w dniu złożenia wniosku, wszystkich brakujących deklaracji VAT. 

Jeżeli podatnik udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność, będzie mógł wrócić do rejestru bez konieczności ponownej rejestracji przy użyciu formularza VAT-R. Korzyścią z takiego rozwiązania jest przywrócenie do rejestru działające z mocą wsteczną. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie komplikacji związanych z fakturami, które zostały wystawione po wykreśleniu z rejestru.