Prawo spadkowe. Zasady dziedziczenia

Dziedziczenie to nabycie przez spadkobierców praw oraz obowiązków majątkowych, które zostają przejęte po spadkodawcy w razie jego śmierci. Spadkobiercy mogą zostać wyznaczeni zgodnie z wolą spadkodawcy, czyli w sytuacji, gdy sporządził on testament. Jeśli testament nie został sporządzony lub z jakichś powodów okazał się nieważny, wtedy mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Co należy wiedzieć na temat obowiązującego prawa spadkowego?

Dziedziczenie testamentowe

W prawie spadkowym dziedziczenie testamentowe jest traktowane jako nadrzędne w stosunku do dziedziczenia ustawowego. Zasada ta oznacza, że jeżeli zmarły pozostawił po sobie ważny testament, to spadkobierców wyznacza się na jego podstawie, czyli zgodnie z wolą spadkodawcy. Co to znaczy, że testament musi być ważny? Aby taki dokument był skuteczny, powinien zawierać niezbędne elementy, w tym podpis testatora, jednak warto zaznaczyć, że nie musi mieć on formy notarialnej, a w niektórych przypadkach nawet pisemnej. Niemniej jednak testator musi posiadać zdolność do czynności prawnych i działać świadomie, nie będąc pod wpływem groźby czy przymusu. Poza tym warto też pamiętać o zachowku, czyli możliwości ubiegania się o określoną w prawie kwotę, zależną m.in. od wysokości spadku, przez najbliższą rodzinę, która została pominięta w testamencie. W celu uzyskania zachowku można zwrócić się o pomoc do jednej z kancelarii prawnych, takich jak Kancelaria Adwokacka Grzegorza Buby w Lubinie. Może się również okazać, że spadkobiercy wskazani w testamencie odrzucą spadek bądź okażą się go niegodni – w takiej sytuacji obowiązuje dziedziczenie ustawowe.

Dziedziczenie ustawowe

Jak już zostało wspomniane, dziedziczenie ustawowe, czyli wyznaczenie spadkobierców w myśl przepisów prawa spadkowego, ma miejsce w sytuacji, gdy testament nie został sporządzony, okazał się nieważny bądź wskazani w nim spadkobiercy zrzekli się spadku lub okazali się niegodni. W takiej sytuacji prawa i obowiązki majątkowe przekazywane są rodzinie zmarłego zgodnie z wytycznymi zawartymi w ustawie, w której wyszczególniono stopnie pokrewieństwa i zależny od nich udział w spadku. Kto i w jaki dokładnie sposób może odziedziczyć spadek na mocy ustawy?

• Równe części spadku otrzymują małżonkowie (dziedziczą nie mniej niż jedną czwartą spadku) oraz zstępni, czyli dzieci, a w przypadki ich śmierci wnuki bądź prawnuki.
• Jeśli zmarły nie ma zstępnych, dziedziczą małżonkowie (otrzymują połowę spadku) i rodzice, w następnej kolejności (jeśli jeden lub dwójka rodziców nie żyje) – rodzeństwo zmarłego i zstępni rodzeństwa.

W przypadku braku osób spełniających warunki ustawowego dziedziczenia, spadek przypada gminie bądź Skarbowi Państwa.