Jakie badania wykonuje się w środowisku pracy?

Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracodawcę obowiązek wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowania i przechowywania ich wyników, a także udostępniania ich pracownikom. Rodzaj i częstotliwość oraz sposób wykonywania badań określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia (Dz.U.2011.33.166). Przepisy określają też wymagania wobec laboratoriów wykonujących badania i pomiary.

Badania czynników szkodliwych w środowisku pracy

Badania środowiska pracy służą ocenie czynników szkodliwych, co z kolei umożliwia wdrożenie odpowiednich środków ochrony. Pracodawca musi wskazać czynniki szkodliwe dla zdrowia, w tym ich rodzaj, źródło (procesy technologiczne, urządzenia techniczne), a na podstawie wyników pomiarów środowiska pracy przygotować środki ochrony zbiorowej i określić bezpieczny sposób wykonywania pracy. Wśród czynników szkodliwych w środowisku pracy wymienia się:

• czynniki fizyczne, w tym hałas, drgania mechaniczne, promieniowanie jonizujące, mikroklimat zimny i gorący,
• pyły – emitowane np. podczas obróbki metali,
• czynniki chemiczne (np. o działaniu rakotwórczym, drażniącym, toksycznym),
• czynniki biologiczne, m.in. grzyby, pasożyty, bakterie.

Oprócz czynników szkodliwych w środowisku pracy mogą występować również czynniki uciążliwe (słabe oświetlenie, obciążenie psychiczne), zagrażające pogorszeniem samopoczucia i zmęczeniem. W przeciwieństwie do czynników szkodliwych nie prowadzą one do trwałego pogorszenia stanu zdrowia.

Zasady prowadzenia badań środowiska pracy

Pomiary środowiska pracy mogą być wykonywane wyłącznie przez akredytowane laboratoria, np. Centrum Badawczo-Rozwojowe PALAB z Poznania. Badania i pomiary muszą być prowadzone zgodnie z metodami określonymi w Polskich Normach. Jeżeli dla danego czynnika szkodliwego nie ustalono norm, należy kierować się zaleceniami akredytowanych laboratoriów lub laboratoriów szkół wyższych, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk lub innych instytutów badawczych, które prowadzą tego typu badania i mają wdrożony system zapewnienia jakości. Badania czynników szkodliwych w środowisku pracy muszą być przeprowadzone po raz pierwszy najpóźniej przed upływem 30 dni od rozpoczęcia działalności zakładu. Kolejne pomiary środowiska pracy należy wykonywać w odstępach czasu określonych w rozporządzeniu. Częstotliwość wykonywania pomiarów uzależniona jest od rodzaju czynnika i wyników poprzedniego badania. Pracodawca ma obowiązek przechowywania wyników pomiarów czynników szkodliwych przez co najmniej 3 lata.