Metody zdobienia naczyń ceramicznych

Mające wieloletnią tradycję, ręcznie zdobione naczynia ceramiczne znów powracają do łask, zdobiąc wnętrza współczesnych kuchni i przywołując ciepłe wspomnienia z dzieciństwa, kiedy to w trakcie wakacji u babci jadaliśmy w pięknie zdobionej ceramice z Bolesławca. I choć współcześnie rynek naczyń ceramicznych zalewają produkty masowe, wciąż największą wartość posiadają te zdobione ręcznie. W jaki sposób powstają te zachwycające wzory na naczyniach i czemu są one tak wyjątkowe?

Zdobienia ceramiki techniką podszkliwną oraz nadszkliwną

Ozdoby ceramiczne mogą być zdobione za pomocą dwóch technik. Pierwszą z nich jest zdobienie podszkliwne. Jak sama nazwa wskazuje, polega ono na nanoszeniu dekoracji na ceramikę od razu po pierwszym wypaleniu, zanim zostanie na nią nałożone szkliwo nadające charakterystyczny połysk. Następnie tak przygotowane naczynia lub ozdoby są szkliwione i wypalane po raz drugi.

Odmienną techniką do metody podszkliwnej jest technika naszkliwna, która opiera się na nakładaniu farby na już szkliwioną powierzchnię naczyń. Stosowana jest ona obecnie najczęściej, ponieważ nakładane w ten sposób barwniki nie tracą na intensywności podczas wypalania.

Najpopularniejsze metody zdobienia naczyń ceramicznych

Wśród wielu sposobów zdobienia ceramiki wyróżnia się trzy najczęściej wykorzystywane przez manufaktury metody nakładania wzorów.

Pierwszą z nich jest pokrycie całkowite, polegające na zdobieniu jedno lub dwustronnym za pomocą jednolitej barwy albo szkliwa. Metoda ta jest zaliczana do najszybszych sposobów na przyozdobienie ceramiki. Finalnie wykończony produkt cechuje się jednolitym kolorem, który może zdobić zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne ścianki naczynia.

Nakładanie na surową powierzchnia naczyń za pomocą wosku lub tłuszczu wzoru, a następnie wykańczanie go polewą angobowaną nazywane jest natomiast rezerważem. Metoda ta wykorzystywana jest najczęściej podczas zdobienia naszkliwnego porcelany.

Stemplowanie to kolejna z metod zdobienia ceramiki, której efekty idealnie prezentuje Ceramika Bolesławiec. Kształt wzoru dekoracyjnego w tym przypadku wycinany jest na stemplu wykonanym z miękkiej gumy lub gąbki.

Następnie za pomocą przygotowanego stempla farba przenoszona jest na powierzchnię naczynia, tworząc efektowne wzoru o kształtach kropek, rybich łusek, kwiatów czy listków, nawiązujących najczęściej do motywów ludowych.

Ceramika może być także zdobiona za pomocą metali szlachetnych takich jak złoto czy srebro. Ponadto wśród metod nakładania wzorów w manufakturach wyróżnić można także:

• stelaż,
• sgraffito,
• moletaż,
• barbotin.

Na czym polega wyjątkowość ceramiki zdobionej ręcznie? 

Bez względu na metodę zdobienia ceramika dekorowana ręcznie zachwyca swoją formą oraz wyglądem, przez co nie brakuje jej miłośników, którzy traktują ją zarówno jako dekorację we wnętrzach, jak i korzystają z niej na co dzień, zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.

To, co wyróżnia ceramikę zdobioną ręcznie, to nie tylko uniwersalność zastosowania, ale przede wszystkim oryginalność. Nie jest bowiem fizycznie możliwe wykonanie dwa raz tego samego wzoru na naczyniach, nawet przez jedną i tę samą osobę. W związku z tym każdy z nich jest wyjątkowy i jedyny w swoim rodzaju. - dowiadujemy się podczas rozmowy ze specjalistą z firmy Manufaktura w Bolesławcu sp. z o.o. sp.k., oferującej między innymi ręcznie malowaną ceramikę oraz wyroby z kamionki.

Współczesne zamiłowanie do ręcznie zdobionych naczyń ceramicznych wynika więc z ich oryginalności oraz aspektu ręcznej, rzemieślniczej pracy, której efekty są wyjątkowe, bo niepowtarzalne. Dla zwolenników tradycji istotne jest odwołanie do motywów z polskiej sztuki ludowej, a dla wszystkich funkcjonalność, tak istotna w przypadku prowadzenia domu i współczesnego szybkiego tempa życia.