Badania termowizyjne budynków. Po co się je wykonuje?

Badanie termowizyjne to najdoskonalsza i najszybsza metoda na weryfikację stanu izolacji termicznej budynku. Kontrola prowadzona przy wykorzystaniu specjalnego sprzętu umożliwia wykrycie miejsc odpowiedzialnych za ucieczkę ciepła. Sporządzany na podstawie wykonywanych pomiarów protokół jest podstawą do wykonania poprawnej termoizolacji, a także jest niezbędny do uzyskania wymaganej przy sprzedaży budynku dokumentacji technicznej.  

Na czym polega badanie termowizyjne?

 

Nowoczesne technologie pomiarowe pozwalają na sprawdzanie wielu parametrów różnych ciał fizycznych bez konieczności ingerencji w ich strukturę. Badania nieinwazyjne są nie tylko znacznie tańsze, ale również mogą być przeprowadzone o wiele szybciej. Precyzyjne określanie istotnych parametrów ma szczególnie duże znaczenie w kontroli stanu instalacji przemysłowych oraz dużych i skomplikowanych maszyn, a także obiektów budowlanych. Wśród różnych technik pomiarowych poza technologiami umożliwiającymi weryfikację wymiarów poszczególnych elementów i ich zmian, powstającymi wibracjami czy rozchodzeniem się dźwięku bardzo ważna i przydatna okazuje się termowizja. Badania termowizyjne budynków są pomocne przy sporządzaniu ekspertyz dotyczących ich stanu technicznego, a także funkcjonowania poszczególnych instalacji. Sprawdzają się także podczas przygotowywania modernizacji i niezbędnej dokumentacji

– informuje przedstawiciel firmy Smart Bud, która specjalizuje się w inwentaryzacjach architektonicznych oraz doradztwie technicznym.   Badania termowizyjne są wykonywane przy wykorzystaniu specjalnych rejestratorów zwanych kamerami termowizyjnymi. Są one wyposażone w specjalne układy czujników, tzw. detektorów mikrobolometrycznych, a także w moduł CCD pozwalający na rejestrację obrazu w zakresie promieniowania widzialnego. Pomiar promieniowania cieplnego opiera się na wychwytywaniu fal tzw. dalekiej podczerwieni, czyli takich, których długość zawiera się w przedziale między 4 a 14 µm. Dzięki współpracy obu detektorów uzyskany termogram może być nałożony na wykonywane zdjęcie, co ułatwia zobrazowanie rozkładu temperatur. Używane w kamerach termowizyjnych obiektywy to najczęściej konstrukcje szerokokątne, a zatem takie, które pozwalają na jednoczesne objęcie sporego wycinka obserwowanego obiektu. Jest to o tyle ważne, że termogramy są wykonywane zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków, gdzie dostępna przestrzeń jest zwykle dość ograniczona.   Badanie kamerą termowizyjną pozwala na zarejestrowanie rozkładu ciepła na powierzchni obserwowanego przedmiotu. Dzięki znajomości charakterystyki materiału, z którego jest on wykonany oraz sposobu, w jaki przewodzi ciepło, a także w połączeniu z obrazem pokazującym ukształtowanie badanej powierzchni na podstawie termogramu można wnioskować o tym, w jaki sposób rozchodzi się ciepło w jego wnętrzu. Dzięki poznaniu rozkładu temperatury można określić zarówno prawdopodobną lokalizację jego źródła, jak i zaobserwować wpływ, jaki na jego przekazywanie mają poszczególne obszary badanego obiektu.  

Co można wykryć za pomocą termowizji?

  Wykonywanie badań termowizyjnych najczęściej łączy się z weryfikacją charakterystyki cieplnej budynku lub jego elementów. Za pomocą kamery sprawdza się rozkład temperatur na poszczególnych przegrodach – ścianach zewnętrznych, stropach, a także połaciach dachowych i elementach fundamentów. Podczas badania termowizyjnego budynku szczegółowo sprawdza się też rozkład ciepła wokół otworów okiennych i drzwiowych, a także same okna i drzwi. Dzięki kontroli tego rodzaju można ocenić które części konstrukcji są tzw. mostkami termicznymi, czyli generują największe straty ciepła.   Termowizja jest znakomitym sposobem na sprawdzanie właściwości cieplnych wykonanej termoizolacji, a także weryfikowanie jej ciągłości. Za jej pomocą można wykryć większość niedokładności w montażu ocieplenia, np. szczeliny między płytami, czy ich nieprawidłowe zamocowanie do powierzchni ściany. W trakcie badania kontroluje się całą powierzchnię ścian zewnętrznych, jednak szczególną uwagę poświęca się m.in. wieńcom, nadprożom, przedmuchom w pobliżu okien i drzwi oraz dociepleniu połaci dachu.   Kontrola termoizolacji jest przeprowadzana po ukończeniu prac montażowych, ale także po jej modernizacji czy osadzeniu okien. Dzięki kamerze termowizyjnej można dokładnie sprawdzić, czy stolarka została zainstalowana zgodnie z zasadami tzw. ciepłego montażu, a także czy deklarowane parametry okien nie odbiegają od rzeczywistych, np. wskutek złej instalacji uszczelek czy wadliwego wykonania samego okna lub drzwi. Badanie kamerą termowizyjną to również sposób na sprawdzenie, czy wykonana termoizolacja ma odpowiednią grubość, a zatem czy będzie poprawnie spełniała swoją funkcję. W ten sposób można też sprawdzić, czy ułożona warstwa ma właściwe parametry we wszystkich miejscach i czy wykonawca nie „oszczędził” na materiale.   Kamera termowizyjna pozwala nie tylko na kontrolę samej konstrukcji budynku, ale także na zbadanie stanu poszczególnych instalacji. Za jej pomocą można sprawdzić działanie instalacji elektrycznej, wykrywając miejsca, które nadmiernie się rozgrzewają, np. za sprawą wzrostu rezystencji w efekcie wadliwego połączenia, uszkodzenia kabla czy jego izolacji. Termowizja pomaga również w badaniu działania systemu ogrzewania, np. możliwych uszkodzeń instalacji podłogowej czy rur biegnących w ścianach. W ten sam sposób można sprawdzić izolację termiczną odcinków rur ciepłej wody czy systemu klimatyzacyjnego.  

Kiedy badanie termowizyjne jest potrzebne?

  Wykonanie badania termowizyjnego pozwala na sprawdzenie, czy budynek spełnia określone w normach wymogi, jeśli chodzi o energooszczędność. Jest to ważne ze względu na wysokość wydatków, jakie trzeba przeznaczać na ogrzewanie. W domu, w którym ciepło ucieka na zewnątrz, trzeba wyprodukować go znacznie więcej by zapewnić porównywalny komfort termiczny. Oznacza to niepotrzebnie duże koszty ogrzewania oraz przyczyniania się do zanieczyszczenia środowiska ze względu na marnowanie energii.   Kontrola kamerą termowizyjną jest niezbędna dla sprawdzenia efektywności działania termoizolacji przy odbiorze budynku, ale także dla uzyskania tzw. świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Od pewnego czasu jego uzyskanie nie jest niezbędne przy zakończeniu budowy domu wznoszonego na własne potrzeby, wciąż jest ono jednak potrzebne przy działalności deweloperów wznoszących domy na sprzedaż. Świadectwo energetyczne budynku jest dokumentem, który pozwala na określenie jego energochłonności, a zatem na oszacowanie kosztów jego utrzymania oraz zweryfikowanie możliwości jego dodatkowego zaizolowania. Choć świadectwo nie jest obowiązkowe przy kończeniu budowy własnego domu, to będzie konieczne wówczas, gdy będzie on wystawiony na sprzedaż. Dokument ten powinien być również przekazany nabywcy mieszkania, a także osobie, która wynajmie dom lub lokal mieszkalny. Warto pamiętać, że przepisy nie przewidują sankcji ani za brak świadectwa, ani za jego nieprzekazanie. Jednocześnie w regulacjach znajduje się zapis, który stwierdza, że w przypadku, gdy sprzedający w ciągu 14 dni od zawarcia umowy nie udostępni świadectwa, a kupujący lub wynajmujący nie otrzyma go przed upływem dwóch miesięcy od wystąpienia o jego przekazanie, to może zlecić wykonanie odpowiednich badań i jego wystawienie przed upływem 6 miesięcy przy najmie albo 12 przy sprzedaży. Świadectwo energetyczne nie jest potrzebne m.in. w przypadku budynków zabytkowych czy obiektów, których powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m kw.  

Co warto wiedzieć przed zleceniem badania termowizyjnego?

  Wyniki badania termowizyjnego to zarówno termogramy, jak i ich szczegółowy opis. Wyniki w postaci rozkładu temperatur nałożonych na zdjęcie w postaci obszarów o różnych kolorach są jedynie elementem całej procedury. Warto mieć na uwadze fakt, że używane na zdjęciach kolory są odzwierciedleniem konkretnego rozkładu emitowanego ciepła i służą odróżnieniu miejsc, między którymi pojawiają się różnice. Na zdjęciu powinna być także zaznaczona skala informująca o tym, jakiej temperaturze odpowiada konkretnych kolor. Z tego powodu porównywanie samych kolorów może być bardzo mylące.   Badanie kamerą termowizyjną musi być przeprowadzane w stabilnych warunkach pogodowych. Ważne jest, by utrzymywała się ona przez okres 2–3 dni przed użyciem kamery. Istotna jest także prędkość wiatru, która nie powinna przekraczać 1–2 m/s. Silniejsze podmuchy mogą prowadzić do wychładzania się powierzchni i zafałszowania uzyskanych rezultatów. Problemem może być również bezchmurne niebo i mocno operujące słońce. W przypadku badania termowizyjnego optymalną pogodą będzie znaczne zachmurzenie. Ponieważ badanie obejmuje zarówno pomiary wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz liczyć się będzie także stała różnica temperatur, która powinna wynosić od 15 do 20°C. Pomiar może być także zakłócony przez opady atmosferyczne.   Wyniki badania termowizyjnego powinny zawierać zarówno protokół badania, jak i określenie warunków, w jakich było ono prowadzone. Opis badania może być wykonany w wersji uproszczonej, jak i pełnej, które różnią się zakresem przedstawionych informacji. W przypadku, gdy celem badania jest jedynie weryfikacja stanu budynku, badania uproszczone okażą się wystarczające, jeśli jednak sporządzona ekspertyza ma być elementem dochodzenia swoich praw przed sądem, konieczne będzie zazwyczaj przeprowadzenie badania pełnego.