Jak powinna być wyposażona cysterna samochodowa?

Wyposażenie cysterny samochodowej może się różnić w zależności od jej przeznaczenia. Armatura cysterny paliwowej nie będzie zatem identyczna z armaturą cysterny, wykorzystywanej przez firmę z branży przetwórstwa i transportu spożywczego czy cysterny do przewozy substancji niebezpiecznych innych niż paliwa. Wszystkie autocysterny mają jednak wspólne wyposażenie, bez względu na substancje, które mają być w nich przewożone.

Budowa cysterny 

Cysterny to zbiorniki, które służą do przechowywania i transportowania w nich różnego rodzaju substancji – od paliw po gorącą czekoladę. Niezwykle przydatne i praktyczne, wykorzystywane są na co dzień w niemal każdej gałęzi przemysłu. Bez względu na rodzaj, cysterna składa się z takich elementów jak:

• zbiornik – a w nim jedna lub kilka komór,
• dennice wewnętrzne – oddzielające komory od siebie,
• płaszcz cysterny ( izolacja ) – specjalna warstwa zewnętrzna zbiornika, wykonana na przykład ze stali, polerowana, tzw. „lustro”,
• dennice zewnętrzne,
• właz z pokrywą,
• zawór spustowy,
• zawór bezpieczeństwa / oddechowy,
• zawór denny (ograniczający od dołu pojemność komory),
• pomosty aluminiowe,
• zaślepki i złącza cysternowe,
• tabliczki cysternowe,
• manometry kwasoodporne,
• termometry cyfrowe lub analogowe.

Jak tłumaczy nasz rozmówca, specjalista z firmy Ceres, dostawcy armatury dla cystern, zbiorników i tank kontenerów: Można powiedzieć, że wyżej wymienione części stanowią niezbędne wyposażenie cysterny samochodowej. A pośród nich na więcej uwagi zdecydowanie zasługują włazy, zawory i płytki bezpieczeństwa. Dlaczego? Otóż odgrywają bardzo ważną rolę w procesie użytkowania cysterny, słabej jakości czy nieodpowiednio dobrane będą kłopotem i kosztem dla użytkownika cysterny.

Włazy

Wykonywane są ze stali kwasoodpornej, nierdzewnej lub aluminium – w zależności od przeznaczenia, czyli substancji, które mają przechowywać. Włazy pełnią bardzo ważne funkcje zabezpieczające:

• chronią zawartości przed zanieczyszczeniami,
• umożliwiają wytwarzanie ciśnienia lub podciśnienia, niezbędnego do przebiegu procesu technologicznego wewnątrz zbiornika,
• chronią zawartość przed warunkami zewnętrznymi takimi jak promienie słoneczne czy opady,
• chronią przed rozlaniem zawartości w trakcie transportu,
• zabezpieczają przed odparowaniem,
• utrzymują stałe warunki przechowywania zawartości we wnętrzu zbiornika
• chronią przed samozapłonem lub wybuchem,
• chronią przed kontaktem z tlenem i innymi składnikami atmosfery.

Kiedy przewieziona musi zostać substancja pod ciśnieniem, używane są cysterny z włazami ciśnieniowymi, a kontrolę, panujących wewnątrz zbiornika warunków, umożliwiają urządzenia pomiarowe – manometry i termometry oraz zawory bezpieczeństwa wyposażone w razie potrzeby w płytki bezpieczeństwa Dzięki nim jesteśmy w stanie zapobiec rozerwaniu cysterny, a tym samym utracie przewożonej substancji oraz narażaniu na niebezpieczeństwo kierowcy i innych uczestników ruchu drogowego. Kiedy przewożona substancja nie wymaga kontroli ciśnienia, wówczas do jej przewozu wykorzystuje się cysterny z włazami bezciśnieniowymi.

Zawory

Zawory odcinają i regulują przepływ przewożonej substancji oraz pełnią funkcję zabezpieczającą. Niekontrolowany wypływ substancji z cysterny, w szczególności tych niebezpiecznych, może bowiem zagrozić zdrowiu lub życiu. Zawory chronią przed wydostawaniem się przewożonych płynów i gazów, eliminując w ten sposób ryzyko wypadków i strat. Dostępne są ich różne rodzaje:

• zawory ADR i RID – wykorzystywane przy transporcie materiałów niebezpiecznych (wedle ustaleń międzynarodowej umową o przewozie towarów niebezpiecznych),
• zawory kwasoodporne – o wysokiej odporności chemicznej, przeznaczone do cystern przewożących agresywne związki żrące,
• zawory kriogeniczne – jak sama nazwa mówi, wykorzystywane do zbiorników w transporcie kriogenicznym,

• zawory bezpieczeństwa – przeznaczone do tzw. zrzutu ciśnienia ze zbiornika, często poprzedzone są płytką bezpieczeństwa

Płytki bezpieczeństwa

W zależności od budowy zbiorników i przewożonych w nich substancji, płytki mają rożną konstrukcję i parametry techniczne, ale jedno zadanie do wykonania. Płytki bezpieczeństwa chronią przed skutkami nadmiernego ciśnienia zawartej w zbiorniku substancji. Rozerwane,  ”informują” o przekroczeniu krytycznej wartości ciśnienia wewnątrz cysterny i poprzez otwarcie przepustu i odprowadzenie zawartości zbiornika eliminują ryzyko wybuchu. Otwarcie przepustu następuje w wyniku pęknięcia płytki. Pękniecie to nigdy nie jest przypadkowe. Płytki bezpieczeństwa są bowiem przygotowane rozpad struktury. W czasie ich produkcji linia pęknięcia jest inicjowana, a struktura membrany celowo osłabiana, często przy użyciu lasera. Płytki bezpieczeństwa uwalniają więc nadmiar powstałego we wnętrzu zbiornika cysterny ciśnienia czasem bez otwierania zaworu. Podsumowując, w wyposażeniu cysterny samochodowej absolutnie nie może zabraknąć wyżej wymienionych i opisanych elementów. Tylko w pełni wyposażona cysterna samochodowa jest w stanie przetransportować substancję w sposób skuteczny i bezpieczny.