Skąd się bierze kamień kotłowy?

Kamień kotłowy to fachowa nazwa warstw osadu, które powstają w wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanów wapnia i magnezu, które są zawarte w wodzie. Kamień kotłowy pojawia się w zbiornikach i naczyniach urządzeń, w których gotowana jest woda nieuzdatniona, twarda. To woda, która nie jest filtrowana, demineralizowana, odżelaziana, czy poddana odwróconej osmozie. Na co dzień kamień kotłowy kojarzyć możemy z osadami, które pojawiają się w naszych czajnikach, jednak osadza się on oczywiście również w kotłach (stąd nazwa), bojlerach, grzałkach elektrycznych podgrzewających wodę w przeróżnych urządzeniach itd. W jaki sposób dokładniej powstaje kamień kotłowy i w jaki sposób możemy z nim walczyć?

Powstawanie kamienia kotłowego od strony chemii

Proces powstawania kamienia kotłowego możemy opisać dwoma precyzyjnymi równaniami chemicznymi:

• wodorowęglan wapnia w wodzie Ca(HCO3)2 pod wpływem wzrostu temperatury zamienia się w osad węglanów wapnia CaCO3 – dodatkowo pozostaje woda H2O oraz dwutlenek węgla CO2
• wodorowęglan magnezu w wodzie Mg(HCO3)2 pod wpływem wzrostu temperatury zamienia się w wodorotlenek magnezu Mg(OH)2 – dodatkowo pozostaje woda i dwie cząstki dwutlenku węgla 2CO2

Tak kwestia kamienia kotłowego wygląda od strony chemicznej. W dużym uproszczeniu możemy powiedzieć następująco: to, co twarde w wodzie, pod wpływem temperatury wytrąca się i w ten sposób pozostaje nierozpuszczalny osad. Na powstawanie kamienia kotłowego duży wpływ ma więc bez wątpienia twardość wody.

Czy kamień kotłowy jest groźny i w jaki sposób z nim walczymy?

Kwestię walki z kamieniem kotłowym wyjaśniają nam pracownicy firmy GLOBAL CONCEPTS 2000 POLSKA zajmującej się systemami uzdatniania wody w całym kraju. Choć na przykład gotowanie wody dla celów spożywczych w naczyniach i urządzeniach, w których pojawia się kamień kotłowy, nie jest niebezpieczne dla naszego zdrowia – na zagrożenia związane z jego występowaniem należy zwrócić uwagę. Omówmy je typowo na działaniu kotłów. Kamień kotłowy ma działanie izolujące, a więc sprawność kotła spada. Wiąże się tym więc zwiększony koszt paliwa. Ciepło dostarczane z zewnątrz nie jest prawidłowo odprowadzane przez wodę kotłową, a to grozi przegrzewaniem, pękaniem, a nawet przepalaniem elementów kotła. Jak więc możemy zadbać o to, by uzdatniać wodę, redukować jej twardość? - Możemy wykorzystywać urządzenia do mechanicznego uzdatniania wody jak stacje zmiękczania wody, stacje demineralizacji, odwróconej osmozy. Trzeba przy tym zaznaczyć, że żadne urządzenie nie pracuje idealnie. Jaki z tego wniosek? Jak mówią nam fachowcy: oprócz pasywnych zabezpieczeń mechanicznych należy używać zabezpieczeń aktywnych – środków chemicznych.