Na czym polega integracja sensoryczna?

Integracja sensoryczna to określenie na organizację wrażeń zmysłowych (sensorycznych), czyli bodźców, które nieprzerwanie napływają do ludzkiego mózgu za pośrednictwem receptorów wszystkich zmysłów. Prawidłowa integracja sensoryczna wywołuje adekwatną reakcję adaptacyjną.

Mózg człowieka wykonuje bezustanną pracę, która polega na przetwarzaniu informacji dostarczanych za pośrednictwem zmysłów wzroku, słuchu, dotyku, ale także równowagi i czucia ruchu – mówi ekspert z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Agathum w Częstochowie. Informacje te muszą być rozpoznane, uporządkowane, zinterpretowane, a następnie zintegrowane ze wcześniejszymi doświadczeniami. Dopiero poprawne przeprowadzenie wszystkich tych skomplikowanych procesów, umożliwia reakcję ruchową lub myślową, odpowiednią do zaistniałej sytuacji.

Jak widać, integracja sensoryczna ma olbrzymie znaczenie dla codziennego funkcjonowania człowieka. Pełen proces integracji wszystkich zmysłów trwa stosunkowo długo i domyka się zwykle około 7 r.ż. dziecka. Niejednokrotnie zdarza się jednak, że na którymś z etapów integracji sensorycznej dochodzi do trudności, zaburzających prawidłowy rozwój. Taka sytuacja powoduje specyficzne trudności w ogólnym rozwoju i zachowaniu dziecka, a nawet w nauce.

Zaburzenia integracji sensorycznej

Zaburzenia integracji sensorycznej nie zawsze są łatwe w rozpoznaniu, a ich objawy niekiedy bywają mylone ze złym zachowaniem lub postrzegane jako nadwrażliwość w sensie cechy osobowości. Tymczasem wiele zachowań przypisywanych tzw. dzieciom trudnym, może wskazywać właśnie na problemy w przebiegu integracji sensorycznej. Na konsultację ze specjalistą warto udać się z dzieckiem, jeżeli zauważymy niepokojące zachowania, takie jak nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe – dziecko nerwowo reaguje na dźwięki, które przez innych odbierane są jako normalne; nadwrażliwość na bodźce dotykowe, przejawiająca się np. niechęcią do czynności higienicznych czy wstrętem do niektórych materiałów; słaba koordynacja ruchowa, wyrażająca się w kłopotach podczas czynności samoobsługowych, jak czesanie, zapinanie guzików, a nawet używania prostych narzędzi, jak nożyczki czy łyżka. Typowymi objawami dla zaburzeń integracji sensorycznej są problemy z zachowaniem równowagi ciała, prowadzące do unikania ruchu. Inną skrajnością, również spotykaną w przebiegu zaburzonej integracji sensorycznej, jest nadpobudliwość ruchowa, będąca odpowiedzią na zbyt małą wrażliwość na bodźce pochodzące z otoczenia – w takiej sytuacji wzmożona aktywność ma pomóc dziecku  zaspokoić potrzebę odczuwania wrażeń.

Terapia integracji sensorycznej

Diagnozę zaburzeń terapii sensorycznej może postawić wyłącznie certyfikowany specjalista. Na jej podstawie opracowuje się indywidualny plan terapii, która obejmuje zestaw ćwiczeń, określanych ogólnie terminem „naukowej zabawy”. Regularne wykonywanie odpowiednio dopasowanych ćwiczeń pozwala na integrację bodźców zmysłowych i doświadczeń napływających do mózgu dziecka, co z kolei umożliwia lepszą organizację działań i bardziej adekwatne reakcje dziecka. W toku terapii usprawnieniu ulegają procesy układu nerwowego i działanie systemów zmysłowych, co w konsekwencji ułatwia dziecku codzienne funkcjonowanie, a w dalszej perspektywie nabywanie nowych umiejętności i przyswajanie wiedzy teoretycznej.