Krótka historia druku

Człowiek od zarania dziejów czuł potrzebę tworzenia zapisów swoich myśli, które mogłyby posłużyć przyszłym pokoleniom. W tym celu stosował specjalne znaki mnemotechniczne (pamięciowe), a także wykonywał proste rysunki na skałach i ścianach jaskiń. Z każdą kolejną epoką pismo ewoluowało, by ostatecznie przybrać współczesną, znaną wszystkim formę. Poznaj krótką historię opowiadającą o rozwoju druku.

Prymitywne rysunki, czyli jak obrazowano myśli w epoce kamienia

Jedne z pierwszych znaków powstały w czasach prehistorycznych, a konkretniej w erze neolitycznej. Były to tzw. petroglify przedstawiające sceny z codziennego życia ówczesnych ludzi, a także obrazy o znaczeniu religijno-kulturowym. W przeciwieństwie do powstałych później piktogramów i ideogramów nie były namalowane, ale wyryte w skale. Petroglify stały się z czasem uniwersalnym środkiem komunikacji w prehistorycznych społecznościach. Liczne symbole naskalne tego typu znajdują się w północnej Europie, Afryce, Australii, a także na kontynencie amerykańskim.

Wynalezienie papirusu, ruchoma czcionka i papier czerpany – potężne kroki milowe w historii druku

Do gwałtownego rozwoju druku przyczynili się Egipcjanie – około 2400 r. p.n.e. wynaleźli oni gliniane stemple, które pozwały powielać zarówno obrazy, jak i pismo. Materiałem służącym do zapisywania tekstu stał się papirus otrzymywany z porastającej bagna cibory papirusowej (trzciny papirusowej). Choć pierwsze wzmianki na temat papirusu datuje się na ok. 2600 r. p.n.e, prawdziwy rozkwit jego popularności miał miejsce dopiero w epoce hellenistycznej. Na Bliskim Wschodzie materiał został w późniejszym czasie wyparty przez pergamin wytwarzany ze zwierzęcych skór. W Chinach wykorzystywano zaś papier czerpany powstający z roślinnych surowców. Jednak zanim do tego doszło, Chińczycy opracowali ruchomą czcionkę dla pojedynczych znaków. O tym, jak powstała, opowiada specjalista z drukarni AA Print w Mikołowie k. Katowic:

Wiele osób przypisuje opracowanie druku Gutenbergowi – to błąd, bowiem pierwszy drukowany tekst powstał około 704-751 roku w Azji. Była to Sutra – buddyjski zwój z zaklęciami odkryty w jednej z koreańskich świątyń. Kilkaset lat później pochodzący z Chin Bi Sheng wynalazł tzw. ruchomą czcionkę dla pojedynczych znaków. Powstała ona z wypalanej gliny i została uznana za jedyny pierwowzór techniki drukowania. Ze względu na to, że języki azjatyckie są bardzo skomplikowane, odkrycie Bi Shenga nie zostało wykorzystane na Starym Kontynencie. Pierwsza znana książka powstała tu ok. 860 roku, co oznacza, że wydano ją kilkaset lat przed działalnością Johannesa Gutenberga.

Chiński druk wielobarwny i era Jana Gutenberga

Ze względu na liczne odkrycia Chińczyków nie powinno dziwić, że to właśnie oni jako pierwsi zastosowali druk wielobarwny. Początkowo wykorzystywali go jedynie do otrzymywania banknotów, a w późniejszym czasie również do tworzenia kolorowych ksiąg o charakterze religijnym, zwanych sutrami. Około 1100 r. otwarto pierwszą drukarnię w Europie – obiekt mieścił się na Sycylii i został utworzony przez Arabów. Kilkaset lat później rozpoczęła się osławiona era Jana Gutenberga (przypadająca na połowę XV wieku). W tym czasie pochodzący z Niemiec rzemieślnik wydrukował tzw. Biblię Gutenberga uznawaną ówcześnie za jedną z najdoskonalszych publikacji. Gutenberg opracował pierwszą przemysłową metodę druku, a także stworzył czcionkę wykonaną z metalu. Jego wkład w historię druku jest doceniany po dziś dzień na całym świecie.

Druk offsetowy i cyfrowy

Z czasem najpopularniejszą metodą stał się druk offsetowy, którego wynalezienie było kwestią przypadku. Przyczynił się do tego niemiecki grafik, Alois Senefelder – spostrzegł on, że farba może być z łatwością przeniesiona z formy na materiał nośnikowy, np. papier. Współczesne drukarnie offsetowe korzystają z techniki klasycznej (wodnej) oraz bezwodnej (suchej). Drugą metodą, wymienianą zaraz obok druku offsetowego, jest technologia cyfrowa. Technika jest w pełni skomputeryzowana i polega na tworzeniu wydruków, których źródłem jest plik elektroniczny. Pominięcie tradycyjnych procesów pozwala znacznie przyspieszyć produkcję, a także uzyskać różną liczbę egzemplarzy w dowolnym momencie. W przeciwieństwie do technologii offsetowej, druk cyfrowy nie wymaga dużych nakładów, a co za tym idzie nie pociąga za sobą zbyt wysokich kosztów.