Badania laboratoryjne - co obejmują?

Prawidłowa i regularnie przeprowadzana ocena funkcjonowania organizmu to podstawa profilaktyki zdrowotnej, która ma istotne znaczenie w życiu codziennym i zawodowym. W diagnostyce chorób wykorzystuje się różne metody, z czego do najważniejszych należą obecnie badania laboratoryjne. Na czym dokładnie one polegają, co obejmują i do jakich celów się je wykorzystuje?

Zakres i znaczenie badań laboratoryjnych

Badania laboratoryjne to jedna z technik diagnostycznych wykorzystywanych w medycynie w celu oceny pracy organizmu i wykrywania ewentualnych procesów chorobowych. Analizie poddaje się materiały pobrane od pacjenta, takie jak krew, mocz czy kał. Pozyskane w ten sposób próbki są następnie badane przy pomocy specjalnej aparatury pomiarowej, np. mikroskopów. Dzięki temu można określić skład oraz wybrane parametry danej próbki. Przykładowo badania krwi dostarczają informacji na temat zawartości elementów, takich jak krwinki, enzymy, przeciwciała czy hormony, dzięki czemu można ocenić pracę poszczególnych narządów i układów, a także diagnozować różne jednostki chorobowe. Kiedy dokładnie wykonuje się badania laboratoryjne? Wszystko zależy tu od ich zakresu.

Podstawową morfologię należy wykonywać regularnie, przyjmuje się, że raz na rok. - Mówi przedstawiciel Centrum Medycyny Pracy Hipokrates w Tychach. - Bardziej specjalistyczne badania przeprowadzane są natomiast w przypadku zaistnienia konkretnych wskazań, np. uwarunkowań genetycznych czy wystąpienia objawów charakterystycznych dla danej choroby. Poza tym diagnostyka laboratoryjna to nieraz warunek konieczny do podjęcia zatrudnienia na danym stanowisku, np. w pracy o charakterze wysokościowym.

Przykłady najpopularniejszych badań laboratoryjnych

Rozwój medycyny przyczynia się do sukcesywnego poszerzania wachlarzu wykonywanych analiz laboratoryjnych, przy czym standardowymi badaniami są:

• Morfologia – badanie laboratoryjne próbki krwi, na podstawie której ocenia się jej skład, uwzględniając ilość i stosunek krwinek czerwonych i białych oraz płytek krwi. To podstawowa metoda identyfikacji różnego rodzaju stanów chorobowych w organizmie.
• OB – skrót od Odczynu Bernackiego oznacza badanie wskazujące poziom opadania erytrocytów, co pozwala wykryć stan zapalny w organizmie.
• Mocz – badanie laboratoryjne próbki moczu pozwala przeanalizować jego odczyn, kolor, ciężar oraz skład z uwzględnieniem np. cukru i białka. Metoda ta wykorzystywana jest m.in. w diagnostyce chorób układu moczowego, nerek, cukrzycy.
• Cukier – badanie glukozy potocznie zwanej cukrem polega na pobraniu próbki krwi i oznaczeniu glikemii przede wszystkim w celu diagnostyki cukrzycy.
• Cholesterol – w celu zbadania poziomu LDL i HDL, czyli tzw. złego i dobrego cholesterolu we krwi wykonuje się lipidogram. Głównym celem analizy profilu lipidowego jest diagnostyka miażdżycy.

Oprócz tego do powszechnie wykonywanych badań laboratoryjnych należą transaminazy, czyli enzymy wątrobowe AST i ALT, a także hormony, takie jak progesteron oraz markery nowotworowe.