Aparaty ortodontyczne stałe i ruchome - porównanie

Podstawowy podział aparatów ortodontycznych polega na wyróżnieniu tych ruchomych oraz stałych, które mają również kilka podtypów. Dobór optymalnego wariantu podpowie specjalista, kluczowe jest tutaj bowiem uwzględnienie charakteru i zaawansowania wady zgryzu, która ma być wyleczona. W jakich sytuacjach należy zdecydować się na aparat stały, a w jakich na ruchomy? Aparatem ruchomym nazywamy taki rodzaj aparatu ortodontycznego, który może być zdejmowany samodzielnie przez pacjenta, np. na czas posiłku czy mycia zębów. Nosi się go z reguły przez kilka-kilkanaście godzin na dobę, przede wszystkim w nocy. Aparat stały zaś, zgodnie z nazwą, mocowany jest trwale na zębach dzięki specjalnemu klejowi. Zdejmuje się go dopiero po zakończeniu procesu leczenia, które trwa zwykle od 18 do 30 miesięcy (przeciętnie: dwa lata).

Dla kogo

Przy użyciu aparatu stałego skorygować można praktycznie każdą wadę zgryzu, podczas gdy aparat ruchomy poradzi sobie tylko ze stosunkowo niewielkim problemem. Aparaty ruchome stosuje się zresztą przede wszystkim u dzieci, przy czym górna granica wieku to zwykle 12-13 lat w przypadku dziewczynek i 14-15 lat w przypadku chłopców, którzy dojrzewają nieco później. Leczenie ortodontyczne, gdy zachodzi taka potrzeba, rozpocząć można zaś już w wieku 5-6 lat. Aparat stały mocuje się natomiast dopiero wtedy, gdy zęby mleczne zastąpione zostaną tymi… stałymi (łatwo to zapamiętać).

Co ważne, dzięki aparatowi stałemu wyleczyć można wady nie tylko u nastolatków, ale też u osób dorosłych w praktycznie każdym wieku – dowiadujemy się we wrocławskim gabinecie ortodontycznym Orchidea-DENT. Na odwiedzenie ortodonty nigdy więc nie jest za późno!

Konstrukcja

Aparat ruchomy przyjmuje najczęściej postać akrylowej płytki tworzonej indywidualnie na wymiar na podstawie pobranych wcześniej wycisków i wyposażonej w metalowe druty lub sprężyny. Aparat stały natomiast składa się zazwyczaj z tzw. zamków, naklejanych pojedynczo na poszczególnych zębach, łuków (biegnących wzdłuż łuków zębowych i nadających im pożądaną linię) oraz ligatur, które łączą zamki z łukami.

Rodzaje

W klasycznym modelu aparatu stałego wszystkie te elementy są wykonane z metalu (ewentualnie tylko ligatury mogą być zrobione z elastycznego tworzywa). Istnieją też jednak znacznie bardziej dyskretne, ale też nieco droższe aparaty, gdzie metal zastąpiono materiałami stapiającymi się wizualnie z kolorem zęba. Jeszcze mniej w oczy rzucać się będzie aparat językowy, zwany inaczej lingwalnym, mocowany po wewnętrznej, a nie zewnętrznej stronie zębów. Wspomnieć trzeba także o nowoczesnych aparatach bezligaturowych, których konstrukcja pozwala nie tylko zwiększyć komfort leczenia, ale też skrócić jego czas. Jeśli zaś chodzi o aparaty ruchome, to tutaj wyróżnić możemy chociażby aparaty czynnościowe typu trainer, pozwalające pozbyć się nieprawidłowych nawyków mięśniowych u dzieci i odciążające stawy skroniowo-żuchwowe, a także aparaty retencyjne (tzw. retainery), które stosuje się po zdjęciu aparatu stałego. Utrwalają one  efekty leczenia i chronią zęby przed przemieszczeniem się na „stare” pozycje.