Sądowe testy na ustalenie ojcostwa. Co warto wiedzieć?

Sądowy test DNA na ojcostwo pozwala na uzyskanie rozstrzygającej opinii, będącej dowodem w postępowaniu sądowym – alimentacyjnym czy rozwodowym. Wyniki stanowią też podstawę do rozpatrzenia wniosku o uznanie bądź zaprzeczenie ojcostwa. Jak dokładnie przebiegają sądowe testy DNA? Co warto o nich wiedzieć? Szczegóły poniżej.

Testy sądowe DNA – praktyka i procedury

Badania DNA wykonane na potrzeby sądowe wymagają dotrzymania procedur pobrania próbek. Wymaz do analiz jest pozyskiwany z wewnętrznej strony policzka. Niezwykle ważne, by próbki były pobierane w akredytowanym laboratorium przez wykwalifikowany personel po uprzednim sporządzeniu protokołu z pobrania (po wylegitymowaniu każdej ze stron). W związku z powyższym każda z badanych osób powinna posiadać dokument tożsamości (w przypadku małego dziecka jest to akt urodzenia). Niezwykle istotnym aspektem sądowych badań na uznanie ojcostwa jest jawność. Cała procedura przebiega za zgodą i wiedzą wszystkich stron, w tym matki i innych opiekunów prawnych dziecka (także tych, którzy nie biorą udziału w teście).

Wyniki badań są wsparte fachową analizą ekspertów z dziedziny genetyki sądowej oraz specjalizacji z laboratoryjnej genetyki medycznej, którzy są jednocześnie biegłymi sądowymi. Dzięki tak dużemu sformalizowaniu, otrzymane wyniki zyskują status oficjalnego i w pełni wiarygodnego materiału dowodowego w toczącej się sprawie sądowej – objaśnia ekspert serwisu Gentest, współpracującego z Instytutem Genetyki Sądowej w Bydgoszczy.

Testy sądowe, a testy prywatne

W sensie metody, testy sądowe i prywatne nie różnią się między sobą. Oba polegają na pobraniu materiału genetycznego w prosty, nieinwazyjny i bezbolesny sposób. Najczęściej jest to wymaz z wewnętrznej strony policzka, od domniemanego ojca i dziecka. Dopuszczalne w badaniach anonimowych (prywatnych) są też inne próbki (tzw. mikroślady – kilka włosów wraz z cebulkami włosów, nasienie, szczoteczka do zębów, niedopałki papierosów, ustniki, smoczki, zużyte patyczki do uszu itp.). Czułość badania w obu przypadkach jest równie duża, a wyniki rozstrzygające i pewne. W celu wykluczenia ojcostwa, wymagana jest niezgodność w co najmniej trzech układach z szesnastu lub dwudziestu dwóch badanych markerów (wykluczenie zawsze jest 100%). Ilość badanych markerów genetycznych nie wpływa na wynik ojcostwa- faktem jest jednak to, że im więcej markerów genetycznych zbadamy- tym potwierdzenie ojcostwa będzie wyższe (16 markerów – potwierdzenie ojcostwa przekraczające 99,9%, 22 markery – potwierdzenie ojcostwa przekraczające 99,9999 %). Materiał genetyczny w badaniach prywatnych można pobrać samodzielnie w zaciszu domowym. Co godne podkreślenia, choć testy tego typu nie mają formalnie wartości dowodowej (jako że nie zostały pobrane przez wykwalifikowany personel po sporządzeniu protokołu z pobrania) niekiedy bywają wykorzystywane jako dowód wstępny, stanowiąc podstawę do wszczęcia postępowania o zaprzeczenie ojcostwa czy też zniesienie obowiązku alimentacyjnego. Znane są również przypadki, gdy testy prywatne stanowiły podstawę do podjęcia wiążących decyzji sądowych. Mimo to, testy sądowe stanowią pewniejszy, powszechnie uznawany dowód w sprawach.