Czemu służy ochrona prawna odmian roślin?

Jakość plonów rolnych w dużej mierze zależy nie od warunków pogodowych, jakości gleby czy właściwych metod uprawy, ale od jakości nasion. Im czystszy gatunkowo jest materiał siewny, tym lepsze plony daje. W polskim prawie od 2003 roku funkcjonuje ustawa o ochronie prawnej roślin,  nakładająca na rolników zobowiązania wobec hodowców, którzy posiadają prawa do określonych gatunków. Czemu służy taka forma prawnej ochrony roślin rolnych?

Dbałość o interes hodowcy

Hodowla roślin jest przedsięwzięciem, które ma kilka zadań. Po pierwsze: dąży ona do wytworzenia odmian roślin, które będą posiadały jak najbardziej korzystne właściwości, przykładowo odpowiednią wysokość plonów, wytrzymałość na mrozy, odporność na choroby i szkodniki czy też zawartość substancji odżywczych. Uzyskanie pozytywnych rezultatów jest wypadkową kilku czynników: specjalistycznej wiedzy na temat genetyki, ciężkiej pracy oraz wykonania odpowiedniej liczby prób z rozmnażaniem konkretnych okazów – tylko tak można uzyskać odmianę o pożądanych cechach. Po drugie: poza tworzeniem nowych odmian hodowcy zajmują się utrzymywaniem „czystości” tych już istniejących – ma to na celu uzyskanie materiału siewnego o cechach w jak największym stopniu odpowiadających pierwowzorowi. Aby prowadzić prace w obu tych zakresach, hodowca potrzebuje pieniędzy – uzyskuje je głównie z opłat licencyjnych, pochodzących ze sprzedaży kwalifikowanego materiału siewnego.

Innym źródłem dochodu dla hodowców posiadających prawa do danych odmian roślin jest tzw. odstępstwo rolne – dodaje przedstawiciel Agencji Nasiennej. – Odstępstwo rolne umożliwia rolnikowi wykorzystanie do kolejnego siewu ziaren uzyskanych ze zbioru we własnym gospodarstwie, pod warunkiem uiszczenia stosownej opłaty. Prawo zabrania korzystania z materiału do siewu uzyskanego z nielicencjonowanych źródeł, np. pozyskanego od innego rolnika.

Dbałość o jakość plonów

Czy ochrona odmian roślin służy tylko hodowcom? Oczywiście – nie. Kupno tzw. kwalifikatu, czyli materiału siewnego wyprodukowanego przez licencjonowaną firmę i spełniającego urzędowe normy jest korzystne również dla rolnika oraz konsumentów jego plonów. W jaki sposób? Przede wszystkim materiał kwalifikowany jest wyższej jakości oraz jest profesjonalnie przygotowany do siewu. Wyższa wytrzymałość i odporność na niekorzystne warunki, łatwość uprawy – to wszystko przekłada się na więcej dobrych plonów, które dla rolnika oznaczają większy zysk. Dla klienta zaś lepszej jakości, pewny produkt.