Charakterystyka stali jakościowej

Stal jakościowa to materiał do zadań specjalnych. Jest używana podczas czynności, które wymagają odpowiednich własności fizycznych i mechanicznych, odporności na trudne warunki środowiskowe, ścieranie i wysokie temperatury, a także na utleniające działanie niektórych substancji. Jaki jest podział stali jakościowej i czym różnią się od siebie poszczególne jej rodzaje? Zapraszamy do przeczytania artykułu na temat charakterystyki stali jakościowej.

Podział stali według składu chemicznego

Biorąc pod uwagę klasyfikację stali pod względem składu chemicznego, wyróżnia się stale niestopowe i stopowe. Opracowana według normy PN-EN 10020:1996 tabela z zawartością graniczną (% wagowy) wyznacza granicę między stalami niestopowymi a stopowymi. Do tych pierwszych zalicza się gatunki, w których zawartość pierwiastków jest mniejsza od podanych zawartości, a do stali stopowych – na odwrót, czyli gatunki, w których zawartość przynajmniej jednego pierwiastka jest równa lub większa od podanych zawartości.

Czym cechują się stale niestopowe jakościowe?

Zarówno w stalach niestopowych, jak i stopowych wyróżnia się stale jakościowe (obok podstawowych i specjalnych). W stalach niestopowych jakościowych nie określa się własności w stanie obrobionym cieplnie oraz czystości metalurgicznej, która wyrażona jest stopniem zanieczyszczenia wtrąceniami niemetalicznymi. Do jej produkcji przykłada się bardzo dużą staranność, ponieważ wymagania wobec niej są o wiele wyższe niż w przypadku stali podstawowej – zarówno jeśli chodzi o wrażliwość na kruche pękanie, jak i wielkość ziarna czy podatność na kształtowanie. Tego rodzaju stale jakościowe mają zastosowanie w produkcji wyrobów płaskich do kształtowania na zimno, wyrobów ocynkowanych ogniowo, kotłów i zbiorników ciśnieniowych, butli gazowych, a także statków. Ponadto, są to stale szynowe, sprężynowe, automatowe, do zbrojenia betonu, ciągnienia drutu oraz spęczania na zimno.

Jakie rodzaje stali można wyróżnić wśród stali stopowych jakościowych?

Podobne zastosowanie mają stale stopowe jakościowe; różnią się jedynie zwiększoną zawartością pierwiastków stopowych – powyżej wartości granicznych zawartych we wspomnianej tabeli. Do tej grupy należą:

• stale konstrukcyjne drobnoziarniste spawalne,
• stale elektrotechniczne, które zawierają jako pierwiastki stopowe tylko krzem lub krzem i aluminium,
• stale stopowe, które służą do produkcji szyn i grodzic oraz kształtowników na obudowy górnicze,
• stale stopowe przeznaczone do produkcji wyrobów płaskich walcowanych na gorąco lub na zimno do dalszej trudniejszej przeróbki plastycznej na zimno,
• stale z miedzią jako jedynym wymaganym pierwiastkiem stopowym.

Warto wspomnieć, że stal jakościowa jest często wykorzystywana w energetyce, m.in. do produkcji rur kotłowych, prętów okrągłych, kotłów parowych, zbiorników ciśnieniowych, odkuwek, płaskowników czy elementów turbin parowych i gazowych. Przydaje się także podczas budowy nowych bloków energetycznych – wymienia specjalista z hurtowni Polmet, która zaopatrza przedsiębiorstwa energetyczne i petrochemiczne w stal jakościową z odpowiednimi atestami i certyfikatami.