Badania okresowe pracowników w świetle przepisów

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest skierowanie pracownika na badania profilaktyczne, które powinny zostać wykonane zarówno przed podjęciem pracy, w trakcie jej trwania, jak i po zakończeniu współpracy. Bez aktualnych badań lekarskich pracodawca nie może zatrudniać osób do swojej firmy. Niestety nie każdy wie, które badania są obowiązkowe w świetle przepisów prawa, kiedy powinny być przeprowadzone oraz kto musi za nie zapłacić. W artykule 211 Kodeksu pracy zawarte są przepisy, zasady bezpieczeństwa i higiena pracy, których powinien przestrzegać pracownik. Dodatkowo każdy musi poddać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom, a także innym, jeśli takie zaleci lekarz prowadzący. Wszystkie rodzaje badań można przeprowadzić w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Kolmed w Świdnicy. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, jeżeli ten nie posiada aktualnych orzeczeń lekarskich, które potwierdzają jego zdolność do wykonywania danego zawodu. W przypadku niedostosowania się do przepisów, osoby te mogą podlegać karze grzywny od 1.000 zł do nawet 30.000 zł. Warto wiedzieć, że wszystkie rodzaje badań przeprowadzane są na koszt pracodawcy. Jakie zatem badania należy wykonać?

• Badania wstępne - konieczność wykonania badań wstępnych wynika z art. 229. ust. 1 Kodeksu pracy. Takim badaniom podlegają osoby przyjmowane do pracy, a także młodociani pracownicy, którzy przenoszeni są na inne stanowisko. Badania te dotyczą również każdego, kto chce zmienić swoje stanowisko pracy ze względu na czynniki, które mogą zagrozić jego zdrowiu. Z badań wstępnych zwolnione są osoby, które ponownie przystępują do pracy u tego samego pracodawcy, ale maksymalnie do trzydziestu dni po rozwiązaniu wcześniejszej umowy o pracę.
• Badania okresowe - każdy pracownik musi również regularnie przeprowadzać okresowe badania lekarskie. Ich częstotliwość i rodzaj ustala się indywidualnie, w zależności od stanu zdrowia oraz warunków pracy. Taka kontrola odbywa się nie częściej niż raz na rok, ale nie rzadziej niż co 5 lat. Dokładne wytyczne, które przedstawiają zakres badań okresowych można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. (Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332). Zgodnie z rozporządzeniem, badaniom musi poddać się każdy, kto pracuje w hałasie (badanie należy przeprowadzić przez pierwsze 3 lata co rok, a następnie co 3 lata), osoby narażonych na promieniowanie elektromagnetyczne (badania co 4 lata), pracownicy, którzy pracują z użyciem benzyny, amoniaku lub chloru (badania co 2 – 4 lata) oraz osoby zajmujące stanowiska decyzyjne (badanie EKG co 2 – 4 lata). Jeśli pracownik nie wykona na czas wymaganych badań, może ponieść konsekwencje w postaci rozwiązania umowy bez przyznania okresu wypowiedzenia.
• Badania kontrolne - jeśli pracownik jest niezdolny do pracy, co spowodowane jest chorobą i trwa to dłużej niż 30 dni, musi poddać się kontrolnym badaniom lekarskim, które określą jego zdolność do wykonywania pracy na obecnym stanowisku. To samo dotyczy osób pracujących w szczególnie niebezpiecznych warunkach, np. w kontakcie z niebezpiecznymi substancjami, czynnikami rakotwórczymi, pyłami zwłókniającymi. Do badań kontrolnych mogą również przystąpić byli pracownicy, którzy mieli kontakt z takimi substancjami.
• Badania końcowe - każdy pracownik ma prawo żądać takich badań, jeżeli w czasie wykonywanej pracy był narażony na czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe. Wyniki mogą być pomocne przy ustalaniu, czy osoba cierpi na chorobę zawodową.