Podstawowe rodzaje łożysk

Łożyska są elementami, które umożliwiają ruch obrotowy poszczególnych części maszyn. Ich zadaniem jest zredukowanie tarcia i ograniczenie zużycia pozostałych elementów maszyny lub urządzenia. Dzięki łożyskom nie powstaje również zbyt duża ilość ciepła, ograniczają one także powstające wibracje. Ze względu na różną specyfikę występujących obciążeń powstało wiele rodzajów łożysk, które radzą sobie w ściśle określonych zastosowaniach.

Budowa i działanie łożysk

Łożyska, niezależnie od swego typu mają zwykle podobną budowę. Składają się z dwóch pierścieni – zewnętrznego oraz wewnętrznego. Ten pierwszy jest zazwyczaj montowany w gnieździe elementu, który pozostaje nieruchomy. Drugi jest umieszczany na obracającej się części, np. wałku. Między pierścieniem zewnętrznym i wewnętrznym łożyska znajduje się część toczna. Jest złożona z elementów, które rotują podczas obrotów dwóch pierścieni, poruszając się po swoich bieżniach. Dzięki dobranemu odpowiednio do potrzeb kształtowi i wzajemnemu położeniu elementów tocznych i pierścieni oraz właściwemu smarowaniu łożysko umożliwia płynny ruch przy bardzo małych oporach.

Łożyska są niezbędne do pracy urządzeń mechanicznych. Montuje się je niemal wszędzie. Spotkamy je w samochodach, rowerach, a nawet w kołach hulajnóg elektrycznych. Łożyska są używane zarówno w wielkich turbinach elektrowni, jak i w przenośnikach taśmowych czy w wentylatorach i sprężarkach lodówek. Łożyska można spotkać nawet w prowadnicach mebli lub drzwiach obrotowych.

Typy łożysk

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych rodzajów łożysk są łożyska kulkowe. Ich nazwa pochodzi od kształtu elementów tocznych. Łożyska o tej budowie umożliwiają obroty przy bardzo niskim tarciu, ponieważ powierzchnia styku kulek i bieżni jest niezwykle mała. Zaletą tego rozwiązania jest też stosunkowo cicha praca oraz możliwość uzyskiwania znacznych prędkości. Wadą łożysk kulkowych jest to, że niezbyt dobrze znoszą odchylenia od płaszczyzny obrotu i jej osi – mówi ekspert z firmy Uni-Lager, która specjalizuje się w sprzedaży łożysk.

Łożyska walcowe to konstrukcje gdzie elementy toczne mają kształt walców. Rozwiązania tego typu charakteryzują się o wiele większą powierzchnią wzajemnego oddziaływania bieżni i rotujących walców. W związku z tym znacznie lepiej radzą sobie z obciążeniami promieniowymi.

Łożyska stożkowe mają elementy toczne w postaci ściętych stożków. Oferują one również dużą powierzchnię styku, co powoduje ich odporność na bicia promieniowe, jednak dzięki swemu kształtowi dobrze znoszą również brak osiowości. Łożyska stożkowe ze względu na specyfikę swego działania są w większości przypadków stosowane parami.