Podstawowe rodzaje łożysk

Łożyska są używane w mechanizmach wirujących o wielu różnych funkcjach i parametrach. Zapewniają jak najmniejsze tarcie i utrzymują stałe położenie osi obrotu wału. To dzięki nim maszyny gwarantują stabilną i skuteczną pracę. Wyróżniamy kilka rodzajów łożysk, m.in.: kulkowe, igiełkowe, walcowe i stożkowe. W naszym artykule charakteryzujemy krótko podstawowe ich rodzaje i prezentujemy ich zastosowanie.

Łożyska kulkowe

W grupie najczęściej stosowanych łożysk znajdują się łożyska kulkowe. Są one wykorzystywane niemal w każdej gałęzi przemysłu, zwłaszcza w różnej wielkości silnikach elektrycznych – ze względu na ich wszechstronność i prostą, nierozłączną konstrukcję. Ponadto, łożyska kulkowe charakteryzują się wytrzymałością, a ich obsługa nie jest czasochłonna i skomplikowana. Ich dużym atutem jest również niewielki poziom tarcia, ogromna precyzja wykonania i cicha oraz płynna praca. Sprawia to, że doskonale sprawdzają się podczas pracy na wysokich obrotach. W zależności od rozmiaru, kształtu, typu konstrukcji oraz materiału wykonania można wyróżnić kilka rodzajów łożysk kulkowych: Łożyska kulkowe zwykłe – łożyska o największej wszechstronności; składają się z zewnętrznego i wewnętrznego pierścienia oraz kosza, w którym umieszczone są precyzyjne kulki. Łożyska kulkowe wahliwe – wykorzystywane w sytuacjach, gdy prawidłowe wyosiowanie wału wraz z obudową jest trudne lub niemożliwe, a także w momencie, gdy istnieje ryzyko ugięcia się wału. Łożyska kulkowe wzdłużne – można je spotkać w wersji jednokierunkowej i dwukierunkowej, a ich konstrukcja została przystosowana do przenoszenia obciążeń osiowych. Łożyska kulkowe samonastawne – energooszczędne łożyska, które pozwalają na zmniejszenie momentu tarcia nawet o 1/3 w porównaniu do standardowych modeli. Łożyska kulkowe skośne – składają się z wewnętrznego i zewnętrznego pierścienia, przemieszczonych względem siebie w kierunku osi łożyska, co pozwala im na sprawne przenoszenie obciążeń złożonych.

Łożyska igiełkowe

Łożyska igiełkowe zawdzięczają swoją nazwę specjalnym wałeczkom cylindrycznym (igiełkom). Cechują się znacząco mniejszą od długości średnicą, a ponadto są bardzo cienkie, a końcówki wałeczków delikatnie zataczane, co sprawia, że można modyfikować styk liniowy pomiędzy bieżnią a wałeczkami. Dzięki temu eliminuje się ryzyko występowania naprężeń szczytowych na końcach wałeczków, a to prowadzi do podniesienia trwałości eksploatacyjnej łożyska.

Konstrukcja łożysk igiełkowych umożliwia uzyskanie stabilnego i solidnego podparcia pierścieni, których dobór jest uzależniony od założeń konstrukcyjnych urządzeń, pożądanych parametrów przenoszenia obciążeń oraz przestrzeni, przeznaczonej na łożyskowanie. Tego rodzaju komponenty mają największe zastosowanie w łożyskowaniach z ograniczoną przestrzenią zabudowy w kierunku promieniowym – wyjaśnia pracownik firmy Walor, która jest dystrybutorem i producentem artykułów przemysłowych, w tym różnego rodzaju łożysk.

Łożyska walcowe

Łożyska walcowe występują w różnych wymiarach, specyfikacjach konstrukcyjnych oraz seriach – jednorzędowe, dwurzędowe, wielorzędowe, z koszykiem i dzielone. Modele wyposażone w specjalny koszyk zostały stworzone z myślą o przenoszeniu dużych obciążeń promieniowych oraz pracy na dużych prędkościach i przyspieszeniach. Typy z pełną liczbą wałeczków również mogą przenosić duże obciążenia promieniowe, ale są ograniczone podczas pracy przy dużych prędkościach. Połączeniem obu tych modeli są łożyska, które cechują się dużą nośnością. Są one wrażliwe na drobne błędy współosiowości oprawy i wału, nie nagrzewają się mocno, a ich praca jest cicha oraz wydajna.

Łożyska stożkowe

W przypadku przenoszenia złożonych obciążeń poprzecznych oraz wzdłużnych, które mogą być przenoszone wyłącznie w jednym kierunku, wykorzystuje się łożyska stożkowe – stosowane w parach na jednym wale lub jako złożenia łożyskowe. Tego rodzaju elementy posiadają stożkowe bieżnie na pierścieniu zewnętrznym i wewnętrznym, a pomiędzy nimi – wałeczki (również w kształcie stożka). Obciążenia złożone (równolegle – osiowe i promieniowe) są przenoszone płynnie, z optymalnym toczeniem i niewielkim tarciem. Łożyska stożkowe świetnie spisują się w większości gałęzi przemysłu, w produkcji pojazdów szynowych, motoryzacji oraz wielu innych branżach.